Edward Herbert

---

Życiorys

Edward Franciszek Stanisław Herbert przyszedł na świat 26 marca 1899 roku w Przemyślu. Był synem Mariana Herberta, generała brygady Wojska Polskiego, i Bronisławy z Hawliczków. W swoim rodzinnym mieście zakończył pięcioletnią edukację, a następnie kontynuował naukę przez cztery klasy w szkole realnej w Wiedniu, gdzie w 1915 roku rozpoczął naukę w wojskowej szkole kadetów.

Po przywróceniu Polski niepodległości w listopadzie 1918 roku, zdecydował się wstąpić do Wojska Polskiego. Od listopada 1918 do stycznia 1919 roku przebywał na kursie kadetów w Krakowie, a następnie w Szkole Podchorążych w Warszawie, gdzie został mianowany na stopień sierżanta. Wkrótce przeszedł do 18 pułku piechoty, którym dowodził jego ojciec. W tej jednostce służył do stycznia 1920, biorąc udział w walkach na frontach Ukrainy podczas wojny polsko-bolszewickiej.

Na początku 1920 roku był w trakcie leczenia i urlopu, po czym kontynuował naukę w warszawskiej szkole podchorążych, gdzie latem tego samego roku uzyskał pierwszy stopień oficerski – podporucznika. Od 17 sierpnia 1920 roku znajdował się w batalionie zapasowym 2 pułku piechoty Legionów, w którym to awansował do roli dowódcy oddziału technicznego. Wraz ze swoją jednostką walczył znów z bolszewikami na Lubelszczyźnie oraz w bitwie pod Komarowem, która miała miejsce 31 sierpnia 1920. W tym samym czasie uzyskał awans na porucznika, z datą wyznaczoną na 1 listopada 1920 roku.

Po zakończeniu działań wojennych, Herbert służył w 6 pułku Strzelców Podhalańskich, a w 1921 roku trafił do 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W okresie od 15 maja do 27 lipca 1922 roku uczęszczał na kurs sapersko-technicznym przy 10 pułku Saperów w Przasnyszu. Od 1923 roku był żołnierzem formacji pionierów 17 pułku piechoty w Rzeszowie, gdzie pełnił funkcję dowódcy plutonu. Od 3 stycznia do 2 lipca 1931 roku uczestniczył w kursie dla oficerów w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej w Warszawie. Po zaliczeniu kursu do sierpnia 1931 roku pełnił rolę dowódcy 9 kompanii w 17 pułku piechoty.

Na koniec sierpnia 1931 roku, jako oficer piechoty, został przeniesiony do 1 pułku pancernego w Poznaniu, gdzie objął dowództwo nad plutonem w kompanii szkolnej. Po pobycie w szpitalu w latach 1932–1933, w dniu 7 maja 1933 roku ponownie objął dowództwo nad plutonem w kompanii szkolnej, a 2 stycznia 1934 roku został p.o. dowódcy kompanii. Od 15 marca 1934 roku służył w 5 batalionie czołgów i samochodów pancernych, przemianowanym w 1935 roku na 5 batalion pancerny, w Krakowie, gdzie objął dowództwo nad kompanią gospodarczą. Przejściowo, od 28 maja do 12 czerwca 1934 roku, był oficerem sportowym w korpusie broni pancernej.

W 1938 roku Herbert został dowódcą kompanii szkolnej, a stanowisko to zajmował do września 1939 roku. Po mobilizacji w sierpniu 1939 roku, został mianowany dowódcą 51 szwadronu Czołgów Rozpoznawczych, w ramach sformowanego 51 dywizjonu Pancernego dla Krakowskiej Brygady Kawalerii, w składzie Armii „Kraków”. Na początku II wojny światowej, 2 września 1939 roku, został ranny w wyniku bombardowania w Żarkach i trafił do szpitala.

Po ataku ZSRR na Polskę, 17 września 1939 roku został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku, a wiosną 1940 roku przewieziony do Katynia, gdzie w wyniku zbrodni NKWD został rozstrzelany. Jego szczątki zostały pochowane na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu, a miało to miejsce 28 lipca 2000 roku.

Życie prywatne

Edward Herbert zawarł związek małżeński 8 sierpnia 1921 roku w kościele rzymskokatolickim w Sanoku, poślubiając Teresa Brygidę Bronisz, urodzoną w 1900 roku, która wcześniej mieszkała w Piotrkowie.

W wyniku tego małżeństwa na świat przyszła córka Maria, która przyszła na świat w 1931 roku.

Decyzją Konsystorza Wileńskiego Ewangelicko-Reformowanego, małżeństwo Edwarda i Teresy Herbertów zostało rozwiązane w styczniu 1937 roku.

Już 1 maja 1937 roku w kościele ewangelicko-reformowanym w Wilnie, Edward Herbert po raz drugi wstąpił w związek małżeński, tym razem z Emilią Honoratą Stachurzanką.

Przed 1939 rokiem mieszkał z drugą żoną przy ulicy Śląskiej 9a w Krakowie.

Edward był także kuzynem Zbigniewa Herberta, który zadedykował mu wiersz noszący tytuł Guziki.

Upamiętnienie

Edward Herbert, zapamiętany w historii nie tylko jako odważny kapitan, ale również w kontekście poezji swojego kuzyna, Zbigniewa Herberta. Tak, w latach swojej twórczości, ten utalentowany poeta napisał wiersz zatytułowany Guziki, z podtytułem Pamięci kapitana Edwarda Herberta. Wiersz ten znalazł się w tomie poezji pt. Rovigo, który został wydany w 1992 roku.

W pamięci narodu Edward Herbert został uhonorowany pośmiertnym awansem na stopień majora, który nadał mu minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, 5 października 2007 roku. Informacja ta została ogłoszona publicznie 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas wzruszającej uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W ramach akcji pod nazwą „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia” w Przemyślu, Edwardowi Herbertowi dedykowano Dęby Pamięci. Akcja ta ma na celu uhonorowanie i przypomnienie postaci, które oddały życie za ojczyznę.

Ordery i odznaczenia

Edward Herbert otrzymał szereg uznawanych odznaczeń, które podkreślają jego wkład i zasługi w obronie kraju oraz w działalności patriotycznej.

• srebrny Krzyż Zasługi (przed 1932),
• medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Krzyż Wołynia (za wojnę 1920).

---

Oceń: Edward Herbert

---