Stefan Zych

---

Życiorys

Stefan Zych urodził się jako syn Antoniego i Marii, z domu Sikocińska. Miał młodszego brata Jana. Swoją edukację rozpoczął w Lwowie, gdzie ukończył pięć klas liceum, a szóstą zaczął w Krakowie. Niestety, jego nauka została przerwana w wyniku wybuchu I wojny światowej. Decydując się na służbę dla ojczyzny, wstąpił do Legionów Polskich, a dokładniej do 3 pułku piechoty. Brał udział w walkach na froncie karpackim, gdzie odniósł ranę w nogę, po czym kontynuował służbę na froncie wołyńskim.

Po zakończeniu działań wojennych, Zych zasilił szeregi Wojska Polskiego. Po tym, jak Polska odzyskała niepodległość, ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii w Poznaniu. W 1920 roku uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, służąc w 2 pułku artylerii polowej. Jego odwaga i determinacja w czasie Bitwy Warszawskiej przyniosły mu zaszczytne odznaczenia: dwukrotnie otrzymał Krzyż Walecznych oraz Krzyż Niepodległości.

W następnych latach Zych zdał maturę i został skierowany na dwuletni kurs w Oficerskiej Szkole Topografów w Warszawie. Jego kariera wojskowa rozwijała się prężnie; w dniu 1 lipca 1923 roku awansowano go do stopnia kapitana w korpusie oficerów artylerii. W 1928 roku przydzielono go do 10 oddziału służby uzbrojenia. Jednak z uwagi na pogarszający się stan zdrowia, będący wynikiem doświadczeń wojennych, Stefan Zych w 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Po zakończeniu służby militarnej otrzymał posadę w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej.

W okresie II wojny światowej, po agresji ZSRR na Polskę, która miała miejsce 17 września 1939 roku, Zych został aresztowany przez Sowietów. Przez pewien czas był więziony w obozie w Kozielsku, gdzie prowadził korespondencję z bliskimi w Warszawie. Wiosną 1940 roku został przewieziony do Katynia i poniósł śmierć z rąk funkcjonariuszy NKWD. Jego ciało spoczywa na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu. W 1943 roku, w trakcie ekshumacji przeprowadzanych przez Niemców, zidentyfikowano je pod numerem 949. Wśród należących do niego dokumentów znaleziono m.in. prawo jazdy, legitymację oficerską oraz adres rodzinny w Kaliszu, na ulicy Łódzkiej 29.

Żoną Stefana była Cecylia, z domu Puk, urodzona w 1896 roku. Jej ojciec, inżynier Stanisław Puk, był właścicielem firmy odpowiedzialnej za budowę Hotelu Polonia w Warszawie. Z małżeństwa z Cecylią Zych miał dwóch potomków: syna Leszka, który żył w latach 1928-2000, oraz córkę Marię. W trakcie służby Stefana w Przemyślu, jego rodzina mieszkała z nim w tym mieście, a po przejściu na emeryturę zaczęli mieszkać w Warszawie, w kamienicy rodziny Puków na ulicy Staszica 13. Leszek Zych był aktywnie zaangażowany w działalność Kaliskiej Rodziny Katyńskiej, a u jego boku działała jego żona, Gabriela Zych, która tragicznie zginęła 10 kwietnia 2010 roku w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku.

Upamiętnienie

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej, Aleksander Szczygło, dokonał pośmiertnego awansu Stefana Zycha do stopnia majora. Ta znacząca decyzja została ogłoszona 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas ważnej uroczystości pod hasłem „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Odznaczenia

W dorobku Stefana Zycha znajdują się szczególne odznaczenia, które świadczą o jego heroicznych czynach i niezwykłym męstwie. Oto niektóre z nich:

• Krzyż Niepodległości,
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie (po raz pierwszy w 1921).

---

Oceń: Stefan Zych

---