Aureliusz Karol Passelli, znany również jako Passella, to postać, która zapisała się w historii Polski. Urodził się 16 września 1876 roku w Przemyślu, a swoje życie zakończył 10 grudnia 1948 roku.
Był on pułkownikiem taborów w Wojsku Polskim, pełniąc ważną rolę w strukturach wojskowych swojego czasu.
Życiorys
Aureliusz Passelli przyszedł na świat 16 października 1876 roku w Przemyślu, mieście powiatowym wówczas znajdującym się w Królestwie Galicji i Lodomerii. Jego rodzicami byli Władysław, który żył w latach 1842-1897, oraz Franciszka z Nebeskich, która zmarła w 1944 roku. Po ukończeniu edukacji średniej oraz szkoły oficerskiej w 1898 roku, rozpoczął swoją karierę jako zawodowy oficer w cesarskiej i królewskiej Armii Austro-Węgier.
Od 1899 roku służył w Galicyjskim Pułku Piechoty Nr 45, stacjonującym w Przemyślu. Jego początkowy stopień to porucznik bez przydzielonego starszeństwa, lecz od 31 sierpnia 1900 roku uzyskał oficjalne starszeństwo w korpusie oficerów piechoty. Dzięki swoim zasługom, w 1905 roku Passelli awansował na nadporucznika ze starszeństwem od 1 listopada tegoż roku, a w 1906 roku został przeniesiony do korpusu oficerów prowiantowych, gdzie piastował stanowisko oficera prowiantowego w swoim macierzystym pułku.
Później, w 1909 roku, zmienił jednostkę na Górnoaustriacko-Salzburgski Pułk Dragonów Nr 4 w Enns, by znowu w 1911 roku objąć podobną funkcję w Galicyjskim Pułku Ułanów Nr 1 w Lwowie. W tym okresie wziął również udział w mobilizacji wojskowej, która była większą odpowiedzią na konflikty zbrojne w regionie Bałkanów. Na stopień kapitana prowiantowego został awansowany z dniem 1 maja 1914 roku. Pułk Ułanów Nr 1 stał się jego oddziałem macierzystym do końca 1918 roku.
W ramach pełnionych obowiązków, od 8 grudnia 1915 do 1 kwietnia 1916 roku działał jako szef intendentury oraz komendant taborów i koni Komendy Legionów Polskich. W 1917 roku nadzorował szkołę oficerów taborów oraz szkołę oficerów kasowych Legionów. Z dnia 2 czerwca 1917 roku, dzięki decyzji generała piechoty Hansa Hartwiga von Beselera, awansował na majora. Po zwycięskiej bitwie pod Rarańczą ale i po trudnych doświadczeniach, został internowany w obozie w Huszt.
Po odzyskaniu niepodległości, 5 listopada 1918 roku, Passelli wszedł w skład Wojska Polskiego z potwierdzeniem awansu na majora wojsk taborowych. Już 10 grudnia tego samego roku został wyznaczony na szefa Sekcji Taborów Departamentu IV Gospodarczego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. Następnie, 25 kwietnia 1919 roku, objął stanowisko szefa Sekcji II Taborowej Departamentu XI i równocześnie wszedł w rolę Inspektora Wojsk Taborowych od 20 maja 1919 roku.
W kwietniu 1920 roku pełnił obowiązki szefa Sekcji IV Taborowej Departamentu I Broni Głównych oraz Wojsk Taborowych MSWojsk. W dniu 18 stycznia 1921 roku został przeniesiony do Głównej Stacji Zbrojnej Oficerów w Warszawie. W dniach 3 maja 1922 roku otrzymał weryfikację w stopniu pułkownika z datą starszeństwa od 1 czerwca 1919 roku oraz drugą lokatą w korpusie oficerów taborowych.
23 października 1923 roku Passelli został przeniesiony z funkcji oficera do zleceń szefa Sztabu Generalnego do Departamentu X Przemysłu Wojennego MSWojsk, aby następnie otrzymać stanowisko inspektora przemysłu. Po kolejnych awansach, 27 stycznia 1925 roku, stanął na czele Wydziału Wojsk Taborowych w Departamencie II MSWojsk. 1 października 1925 roku stał się szefem Wydziału Taborowego Departamentu II Kawalerii MSWojsk.
W 1927 roku Paselli otrzymał dwumiesięczny urlop, a 30 kwietnia tego samego roku przeszedł w stan spoczynku. Po zakończonej służbie osiedlił się w Warszawie. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Głównym w Przemyślu, w kwaterze 14-1-14.
Ordery i odznaczenia
Aureliusz Passelli był osobą odznaczoną wieloma medalami oraz odznaczeniami, które stanowiły wyraz uznania za jego zasługi w różnych dziedzinach, przede wszystkim w służbie wojskowej. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz przyznanych mu wyróżnień:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 11 listopada 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”,
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”,
- Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych,
- austro-węgierskie: Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
- Krzyż Jubileuszowy Wojskowy,
- Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii,
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913.
Przypisy
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 19.08.2021 r.]
- Cmentarze Przemyśl - Lokalizacja osoby zmarłej [online], www.cmentarzeprzemysl.pl [dostęp 22.05.2021 r.]
- przemysl.pbw.org.pl. [dostęp 10.09.2015 r.]
- M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410.
- M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634.
- M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 71 z 13.11.1923 r., s. 753.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 1027.
- Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30.12.1918 r., poz. 422.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 24.04.1920 r.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 12.02.1921 r., s. 270.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 05.02.1927 r., s. 39, 44.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 886.
- Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 57 z 24.05.1919 r., poz. 1832.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 4 z 29.01.1921 r.
- Roczniki 1910, s. 753, 1136.
- Roczniki 1916, s. 616, 970.
- Roczniki 1917, s. 800, 1289.
- Roczniki 1918, s. 1005, 1611.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 4 z 29.01.1921 roku.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 12 lutego 1921 roku, s. 270.
- Roczniki 1924, s. XIII, 938, 949.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 04.02.1925 r., s. 52.
- Roczniki 1923, s. 26, 1027, 1039.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Roman Rudkowski | Eugeniusz Kuszko | Zygmunt Pistl | Józef Sopotnicki | Józef Schmied | Stefan Zych | Paweł Piotr Filipowicz | Tadeusz Antoni Porębski | Emil Czerny | Edward Herbert | Stanisław Nehrebecki | Władysław Segda | Alojzy Krannerwetter | Mieczysław Słaby | Tomasz Praga | Włodzimierz Grabowski | Mieczysław Gorzeński | Zbigniew Czerwiński (1922–2020) | Józef Buczyński | Leopold CehakOceń: Aureliusz Passelli