Eugeniusz Kuszko

---

Życiorys

Eugeniusz Kuszko był synem Maksymiliana i Ireny z Jackowiczów. W 1926 roku zakończył naukę w gimnazjum i tym samym rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Już od 1925 roku angażował się w działalność Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. W trakcie swoich studiów, od 1927 roku, aktywnie uczestniczył w Komunistycznej Partii Polski oraz Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy.

Od sierpnia 1927 do lipca roku 1928 studiował w I Kursie Szkoły Wojskowo-Politycznej przy Sekcji Polskiej Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej w Moskwie. Po ukończeniu kursu, został mianowany na kierownicze stanowisko w Centralnym Wydziale Wojskowym Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy. W 1928 roku uczestniczył w obradach VI Kongresu Międzynarodówki Komunistycznej.

W wyniku działalności komunistycznej, był aresztowany we Lwowie. W 1929 roku, podczas procesu, który przeszedł, został uniewinniony i zwolniony. Jednakże w listopadzie 1930 roku za swoją działalność ponownie trafił do aresztu. W 1934 roku był jednym z 57 skazanych komunistów w Łucku, gdzie otrzymał karę 8 lat więzienia za zdradę stanu na rzecz ZSRS. Karę odbywał w więzieniu w Rawiczu, a w marcu 1936 roku został zwolniony na skutek amnestii.

Po wrześniu 1939 roku, po zajęciu Przemyśla przez Armię Czerwoną, Kuszko został redaktorem „Czerwonego Przemyśla”. Wkrótce po ataku III Rzeszy na ZSRR, został zmobilizowany w Drohobyczu do Armii Czerwonej, gdzie służył jako podoficer w Krasnojarskiej Dywizji Piechoty. Brał udział w walkach pod Rostowem nad Donem w listopadzie 1941 roku, a następnie służył w 281 pułku artylerii oraz w batalionie budowlanym, działając na zapleczu frontu na Kaukazie.

W 1943 roku, na własną prośbę, przeniósł się z Armii Czerwonej do ludowego Wojska Polskiego, a wkrótce objął stanowisko szefa kancelarii sekcji polityczno-wychowawczej w 4 pułku czołgów ciężkich. Uczęszczał na Kurs Specjalny dla Oficerów Polityczno-Wychowawczych w Moskwie, a w czerwcu 1944 roku objął funkcję zastępcy komendanta Szkoły Oficerów Polityczno-Wychowawczych.

Od 1944 roku był członkiem Polskiej Partii Robotniczej. 4 października 1944 roku rozpoczął pełnienie obowiązków zastępcy dowódcy 8 Dywizji Piechoty im. Bartosza Głowackiego do spraw politycznych. Przeszedł z dywizją szlak bojowy przez Warszawę nad Nysę Łużycką, uczestnicząc w forsowaniu rzeki na południe od Rothenburga oraz w walkach na kierunku Budziszyn i Drezno. W dniach 25 kwietnia – 6 maja 1945 roku dywizja wzięła udział w likwidacji niemieckich wojsk pod Budziszynem, kończąc swój szlak bojowy w operacji praskiej.

Po wojnie, w czerwcu 1945 roku, objął funkcję zastępcy dowódcy Okręgu Wojskowego nr V w Krakowie do spraw polityczno-wychowawczych, a już 31 października 1945 roku został zastępcą szefa Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego WP. W kwietniu 1946 roku został pierwszym zastępcą szefa Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego oraz szefem Oddziału II Propagandy.

W lipcu 1946 roku powierzono mu obowiązki zastępcy dyrektora Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego do spraw polityczno-wychowawczych. 17 grudnia 1946 roku, uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej, został mianowany na stopień generała brygady. Między 1947 a 1952 rokiem pełnił funkcję posła na Sejm Ustawodawczy. Po okresie na czołowych stanowiskach, w 1949 roku został przeniesiony w stan rezerwy.

W latach 1950-1957 pracował jako kierownik Działu Literatury Filozoficznej Wydawnictwa Książka i Wiedza w Warszawie. Po październiku 1956 roku powrócił do służby czynnej, zajmując stanowisko zastępcy szefa Głównego Zarządu Politycznego WP, podlegającego gen. dyw. Januszowi Zarzyckiemu. W lutym 1960 roku, przejął obowiązki komendanta Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego. 30 września 1965 roku, uchwałą Rady Państwa PRL, został awansowany na stopień generała dywizji.

Od lipca 1965 roku był attaché wojskowym, morskim i lotniczym przy Ambasadzie PRL w Moskwie, a w styczniu 1970 roku zakończył swoją służbę wojskową z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego. W stanie spoczynku aktywnie działał w Lidze Obrony Kraju oraz Towarzystwie Wiedzy Powszechnej. Był członkiem Rady Naczelnej i Zarządu Głównego ZBoWiD, a także współorganizatorem Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych. 10 października 1983 roku, gen. broni Florian Siwicki, w zastępstwie Ministra Obrony Narodowej, odznaczył go wpisem do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich”.

Ostatecznie, Eugeniusz Kuszko został pochowany 4 września 1984 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie jego pogrzeb uświetniła delegacja WP oraz komendant WAP gen. dyw. Władysław Polański, który pożegnał Zmarłego w imieniu Wojska Polskiego, a także wiceprezes Rady Naczelnej ZBoWiD, Eugeniusz Szyr, który wygłosił przemówienie w imieniu władz ZBoWiD.

Życie prywatne

Eugeniusz Kuszko spędzał swoje życie w Warszawie, gdzie prowadził osobiste sprawy. W 1955 roku wstąpił w związek małżeński z Anną, z domu Reich, co zaowocowało potomkiem – synem.

Ordery i odznaczenia

Eugeniusz Kuszko, w swoim życiu, otrzymał liczne odznaczenia i wyróżnienia, które świadczą o jego zasługach dla kraju. Wśród nich znajdują się m.in.:

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1963),
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1945),
• Krzyż Grunwaldu III klasy (1945),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1958),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1945),
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal za Warszawę 1939–1945,
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1962),
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1968),
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
• Odznaka Grunwaldzka,
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965),
• Order Czerwonego Sztandaru (1968),
• Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945,
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1968),
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1975),
• Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (ZSRR, 1968),
• i wiele innych.

Wybrana bibliografia

Wśród zasobów dotyczących Eugeniusza Kuszko możemy znaleźć interesujące pozycje literackie. Jedną z nich jest praca zatytułowana „Wojskowa działalność Komunistycznej Partii Polski”. Autorem wstępu oraz przygotowania do druku jest Leszek Grot. Publikacja ukazała się w Wojskowym Przeglądzie Historycznym, a w numerze 4 (126) z 1988 roku można znaleźć strony 136–145.

---

Oceń: Eugeniusz Kuszko

---