Stanisław Ehrlich

---

Życiorys

Stanisław Ehrlich urodził się w rodzinie żydowskiej, spolonizowanej, orientującej się w lewicowych poglądach. Był potomkiem adwokata Salomona Ehrlicha (1865–1919) oraz Klary z domu Ehrlich (1869–1942). Co ciekawe, jego dziadek Jakub Ehrlich, był właścicielem Domu Bankowego oraz uczestnikiem pierwszego zjazdu syjonistów, który odbył się w Bazylei.

Dzieciństwo spędził na wczesnej edukacji w domu rodzinnym. W roku szkolnym 1916/1917 rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum II im. prof. K. Morawskiego, gdzie ukończył IV klasę. W ciągu następnych ośmiu lat kontynuował edukację w tej samej instytucji, by w 1925 roku zdać maturę.

Po ukończeniu szkoły średniej podejmuje studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a od 1926 do 1929 roku kształci się na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jednocześnie udało mu się ukończyć Wyższą Szkołę Nauk Politycznych w 1929 roku. Tego samego roku obronił pracę doktorską na temat „Stanowisko prawne cudzoziemców we Francji”, uzyskując tytuł doktora prawa. W latach przed wybuchem II wojny światowej pełnił funkcję w Prokuratorii Generalnej.

Kiedy wybuchła II wojna światowa, Ehrlich znalazł schronienie w Lwowie, który był okupowany przez ZSRR. W okresie od czerwca 1940 do czerwca 1941 roku pełnił funkcję docenta prawa cywilnego w Państwowym Uniwersytecie Lwowskim im. Iwana Franki. Następnie, w latach 1943–1945, brał udział w działaniach wojennych jako oficer 3 Brygady Artylerii Haubic, osiągając stopień majora. W 1944 roku został członkiem korpusu oficerów polityczno-wychowawczych 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, gdzie był zastępcą dowódcy brygady do spraw politycznych.

Po wojnie rozpoczął pracę na Uniwersytecie Łódzkim, a od 1948 roku kontynuował karierę naukową na Uniwersytecie Warszawskim. W 1950 roku przewodniczył Komitetowi Uczelnianemu PZPR na tym uniwersytecie. W roku 1951 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, zaś w 1958 rokuprofesora zwyczajnego. Kierował Katedrą Teorii Państwa i Prawa oraz Katedrą Prawa Radzieckiego, która istniała przez pewien okres.

Ehrlich był nie tylko naukowcem, ale i redaktorem naczelnym miesięcznika „Państwo i Prawo”. Na początku swojego życia akademickiego przyjął marksistowskie poglądy, jednak z czasem odszedł od dogmatycznego myślenia na temat nauki prawa, stając się zwolennikiem interdyscyplinarności w badaniach społecznych. W latach sześćdziesiątych skoncentrował swoje badania na problemie pluralizmu.

Na przełomie lat 60. i 70. prowadził seminarium doktoranckie na Wydziale Prawa UW, w którym uczestniczyli przyszli wpływowi politycy, tacy jak Jarosław Kaczyński, Piotr Winczorek, Wojciech Sadurski, Marek Ostrowski, Maciej Łętowski oraz Bogusław Wołoszański. W jego rozprawach zyskało tytuły doktora wielu uczniów, w tym również Jarosław Kaczyński.

W 1980 roku, w dniu 23 sierpnia, przyłączył się do apelów 64 naukowców, pisarzy i dziennikarzy, którzy wzywali władze komunistyczne do rozpoczęcia dialogu z protestującymi robotnikami. Stanisław Ehrlich zmarł w Warszawie i znalazł spoczynek na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze A3 tuje-3-9.

Wybrane publikacje

Stanisław Ehrlich jest autorem wielu istotnych publikacji, które w znaczący sposób wpłynęły na rozwój teorii prawa i wiedzy o społeczeństwie. Poniżej przedstawiamy jego wybrane dzieła, które są cenione w kręgach akademickich oraz wśród praktyków prawa.

• Zagadnienia praworządności (1945),
• Ustrój Związku Radzieckiego, t. I–II, Warszawa 1954–1956,
• Praworządność – Sejm (1956),
• „Grupy nacisku” w społecznej strukturze kapitalizmu (1962),
• Studia z teorii prawa (red., 1966),
• Władza i interesy: studium struktury politycznej kapitalizmu (1967),
• Wstęp do nauki o państwie i prawie (1970),
• Oblicza pluralizmów (1980),
• O polityczno-prawnych uwarunkowaniach procesów społeczno-gospodarczych (1980),
• Dynamika norm. Podstawowe zagadnienia wiążących wzorców zachowania (1994),
• Norma, grupa, organizacja (1997).

Ordery i odznaczenia

Stanisław Ehrlich, jako osoba o wyjątkowym wkładzie w życie społeczno-polityczne, otrzymał szereg zaszczytnych nagród i odznaczeń, które potwierdzają jego znaczenie. Wśród nich wyróżniają się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 20 grudnia 1946,
• Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 28 września 1954,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 19 stycznia 1955.

---

Oceń: Stanisław Ehrlich

---