Henryk Kadyi


Henryk Karol Klemens Kadyi, urodzony 23 maja 1851 roku w Przemyślu, był wybitnym polskim profesorem, specjalizującym się w anatomii opisowej oraz patologii. Jego praca i zaangażowanie w rozwój dziedziny weterynarii miały ogromne znaczenie w kontekście akademickim.

W szczególności, przyczynił się do podniesienia weterynarii do rangi studiów uniwersyteckich, co wpłynęło na wzrost prestiżu tego zawodu w Polsce. Zmarł 25 października 1912 roku we Lwowie, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii nauki.

Życiorys

Henryk Kadyi był synem Ludwika i Klementyny. W jego rodzinie znajdowali się także bracia: Juliusz, który zmarł w 1916 roku jako radca dworu, oraz Józef, pełniący funkcję lekarza. W 1878 roku, po ukończeniu studiów, otrzymał tytuł docenta anatomii opisowej i porównawczej na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W latach 1881–1894 pełnił rolę profesora anatomii prawidłowej i histologii w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, a równocześnie, od 1881 do 1890 roku, wykładał anatomii patologicznej oraz patologii ogólnej w tej samej instytucji. Jako uznany specjalista, był jednym z twórców Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Lwowskiego, który rozpoczął działalność w 1894 roku.

Od 1894 do 1912 roku Kadyi był profesorem anatomii opisowej i topograficznej na Uniwersytecie Lwowskim. W latach 1898-1899 pełnił również funkcję rektora tej uczelni, a w 1889 roku został przyjęty jako członek korespondent Akademii Umiejętności. Ponadto, w latach 1894–1895 był prezesem Polskiego Towarzystwa Przyrodników imienia Kopernika.

W życiu osobistym Henryka Kadyi żoną była Rozalia, a ich córka Jadwiga Kwiatkowska z domu Kadyi, była żoną Jana Jerzego. Niestety, oboje zginęli tragicznie w grudniu 1917 roku.

Henryk Kadyi zmarł 25 października 1912 roku, a przyczyną jego śmierci było zakażenie, które miało miejsce podczas balsamowania zwłok Stanisława Badeniego, kiedy to zaciął się w palec. Po jego śmierci, został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

W hołdzie jego osiągnięciom, ulice w Przemyślu oraz Lwowie zostały nazwane jego imieniem.

Wybrane prace

Henryk Kadyi był postacią niezwykle wszechstronną. Jako encyklopedysta pełnił ważną rolę w tworzeniu Encyklopedii, która stanowiła skarbnicę wiedzy ogólnej z wielu dziedzin. Publikacja ta, znana jako polska encyklopedia, została wydana w latach 1898-1907 przez społeczną organizację edukacyjną Macierz Polska. Działała ona głównie w Galicji, w trudnym czasie zaborów austriackich, oferując dostęp do wiedzy i wspierając rozwój edukacji. Kadyi szczególnie zwrócił uwagę na zagadnienia związane z medycyną, przyczyniając się do ich popularyzacji.

Jego dorobek obejmuje wiele znaczących prac, w tym:

  • kilka przypadków zboczeń układu naczyniowego (1881),
  • Ueber die Nothwendigkeit des thierärztlichen Studiums. M. Perles, Wien 1891,
  • O naczyniach krwionośnych rdzenia pacierzowego ludzkiego,
  • Rozwój i działalność c. k. Szkoły Weterynaryi we Lwowie od jej założenia w r. 1881 aż do końca roku szkolnego 1893/4,
  • O barwieniu ośrodków nerwowych przy pomocy zaprawy (bajcowania) solami metali ciężkich (1900),
  • Ueber die Färbung der nervösen Centralorgane nach Beizung mit Salzen schwerer Metalle (1901),
  • Metoda barwienia szarej istoty mуzgu i rdzenia karminem po zaprawieniu octanem uranowym (1907).

Prace te ukazują jego zaangażowanie i pasję do nauki, a także jakość badań, które podejmował. Wiedza, którą przekazał, ma znajdującą się w sercu polskiej medycyny oraz weterynarii.

Przypisy

  1. Jan Draus: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1946. Portret kresowej uczelni. Kraków: Księgarnia Akademicka, 38. 2007 r. ISBN 978-83-7188-964-6.
  2. Kronika. „Głos Rzeszowski”, Nr 53, s. 5, 24.12.1916 r.
  3. Zgon działacza ukraińskiego. „Nowości Illustrowane”, Nr 44, s. 13, 02.11.1912 r.
  4. Kronika. „Głos Rzeszowski”, Nr 44, s. 4, 27.10.1912 r.
  5. Finkel 1898.

Oceń: Henryk Kadyi

Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:25