Jerzy Bartmiński

---

Życiorys

Wykształcenie i działalność naukowa

Jerzy Bartmiński, znany polski językoznawca, spędził swoje dzieciństwo od czasu zakończenia II wojny światowej do 1947 roku w plebanii w Bączalu Dolnym. Tam mieszkał ze swoją matką, starszymi braćmi, Stanisławem i Marianem, a także z siostrą Marią, która przyszła na świat w 1941 roku. W tym okresie rozpoczynał edukację w szkole powszechnej.

Po ukończeniu szkoły podstawowej przystąpił do studiów z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie zakończył naukę w 1961 roku. Po dwóch latach pracy nad swoją rozprawą naukową związaną z językiem folkloru, w 1971 roku obronił doktorat. Następnie, w 1978 roku, uzyskał habilitację na tym samym uniwersytecie, a jego rozprawa dotyczyła derywacji stylistycznej. W 1993 roku, w uznaniu jego osiągnięć, został uhonorowany tytułem profesora nauk humanistycznych.

Jerzy Bartmiński był długoterminowym pracownikiem Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie w 1991 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 1997 roku profesora zwyczajnego. Jego prace badawcze zaowocowały utworzeniem Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego, którym kierował od 1976 roku aż do 2009. Poza tym był prorektorem ds. studenckich w latach 1990-1993. Wprowadził na uczelnię dwa nowe kierunki studiów: filologię ukraińską oraz białoruską. Nie można pominąć jego znacznego wkładu w rozwój Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Przemyślu, gdzie piastował funkcję dyrektora Instytutu Polonistyki oraz wykładał.

W dodatku, Jerzy Bartmiński zdobył tytuł profesora w Instytucie Slawistyki PAN. W 2008 roku został wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności, natomiast 14 czerwca 2014 przyjęto go w poczet członków czynnych tej instytucji w I Wydziale Filologicznym.

Warto dodać, że Jerzy Bartmiński był również członkiem założycielem Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej i do 2001 roku pełnił funkcję wiceprezesa zarządu. Jego zaangażowanie w kulturę potwierdza udział w jury Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym oraz rola w Radzie Języka Polskiego, do której po raz pierwszy został powołany w 1999 roku. Utworzył około 300 publikacji naukowych, a jego dzieło, zatytułowane „Językowe podstawy obrazu świata”, zdobyło uznanie, zostając w 2007 roku nominowane do Nagrody im. Jana Długosza, honorującej najważniejsze osiągnięcia w polskiej humanistyce.

Działalność społeczna i polityczna

W latach 70. XX wieku, Jerzy Bartmiński wspólnie z żoną Izabelą oraz w towarzystwie księdza Franciszka Blachnickiego, inicjował powstawanie pierwszych kręgów ruchu „Domowego Kościoła”, który stanowił rodzinny odłam oazowego ruchu „Światło-Życie”. Jego zaangażowanie polityczne zaczęło się, gdy w latach 1962-1982 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Następnie, w 1980 roku, przystąpił do „Solidarności”, gdzie odgrywał kluczową rolę jako inicjator i współzałożyciel uczelnianych struktur tego związku oraz członek prezydium zarządu regionu.

Jerzy Bartmiński był także jednym z inicjatorów ruchu „Solidarność Rodzin”, który miał na celu odbudowę społecznych więzi. W wyniku stanu wojennego, w grudniu 1981 roku został internowany na krótki czas. Po zakończeniu stanu wojennego, zaangażował się w działalność podziemną związku.

W 1989 roku przyczynił się do powstania miejskiego Komitetu Obywatelskiego, a w latach 1992-2003 przewodniczył Fundacji Ruchu Solidarności Rodzin, której celem było wspieranie młodzieży w zdobywaniu edukacji. Dodatkowo, w latach 1990-2005 zasiadał w różnych partiach politycznych, w tym ROAD, Unii Demokratycznej i Unii Wolności, co podkreśla jego zaangażowanie w życie publiczne i społeczne.

Życie prywatne

Jerzy Bartmiński był synem Mieczysława oraz Franciszki z domu Zając. W jego rodzinie było wielu bliskich, w tym bratowie: Stanisław, Marian, Maria, Florian oraz Jan. Należał również do rodziny księdza Floriana Zająca, jako jego siostrzeniec.

Życie osobiste Bartmińskiego było złożone, bowiem był dwukrotnie żonaty. Jego pierwsza żona to Izabela z domu Górak, z którą wstąpił w związek małżeński 15 czerwca 1963 roku, podczas ceremonii na Jasnej Górze. Ich związek przyniósł na świat sześcioro dzieci, wśród których wyróżnia się Jacek.

Po śmierci swojej pierwszej żony Jerzy Bartmiński ponownie ożenił się 22 września 2001 roku z Stanisławą Niebrzegowską-Bartmińską. Po zakończeniu swojej drogi życiowej, został pochowany na cmentarzu przy ul. Unickiej w Lublinie.

Odznaczenia i wyróżnienia

Jerzy Bartmiński, uznawany za wybitnego przedstawiciela polskiej kultury, otrzymał szereg prestiżowych odznaczeń oraz wyróżnień, które świadczą o jego ogromnym wkładzie w rozwój języka polskiego oraz kultury narodowej.

• złoty Krzyż Zasługi (1989),
• nagroda Polcul Foundation (1989),
• nagroda im. Oskara Kolberga (1991),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1999),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014),
• Krzyż Wolności i Solidarności (pośmiertnie, 2022),
• srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2016),
• nagroda „Zasłużony dla Polszczyzny” (2016).

---

Oceń: Jerzy Bartmiński

---