Aleksander Axer

---

Życiorys

Aleksander Axer urodził się jako syn Abrahama Leona Axera, który pracował w urzędzie podatkowym, oraz Fani Zoftan Grün. W jego rodzinie było także trzech braci: Józef, Maurycy, Filip oraz siostra Roberta. Z powodu zawodowych obowiązków ojca, rodzina wielokrotnie zmieniała miejsce zamieszkania w Przemyślu.

Od roku 1886 lub 1867, młody Aleksander rozpoczął naukę w lokalnej szkole ludowej, którą uczęszczał przez cztery lata. Następnie kontynuował edukację w Gimnazjum Wyższym w Przemyślu, gdzie w 1898 roku z powodzeniem zdał maturę. W październiku tegoż roku podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wiedeńskiego, skupiając się na naukach matematycznych oraz filozoficznych. W 1902 roku obronił rozprawę doktorską zatytułowaną Über asymptotische Werte zahlentheoretischer Funktionen im Gebiete der aus den dritten Einheitswurzeln gebildeten ganzen complexen Zahlen.

Dzięki stypendium naukowemu, w 1903 roku Axer udał się na dalsze studia do Getyngi, gdzie między innymi zorganizował wykłady Hermanna Minkowskiego na temat geometrii liczb dla uniwersyteckiej czytelni. W 1904 roku uczestniczył w III Międzynarodowym Kongresie Matematyków, odbywającym się w Heidelbergu, po którym ponownie wrócił do Wiednia. W roku szkolnym 1904/05 był nauczycielem w Szkole Realnej im. Cesarza Franciszka Józefa w Wiedniu.

W 1905 roku rozpoczął kolejne studia matematyczne, tym razem w Zurychu, gdzie osiedlił się na stałe w 1911 roku. 24 grudnia 1912 roku ożenił się z lekarką oraz aktywistką polityczną, Reele (Reginą) Kahane. Po zakończeniu I wojny światowej, Axer przez większość czasu uczył matematyki w prywatnych szkołach. W 1920 roku rozwiódł się, a 27 marca 1937 roku poślubił Dorothee Caroline Ochsner, z którą również szybko się rozwiódł, bo już rok później.

W 1948 roku Aleksander Axer zmarł w Szpitalu Prywatnym „Domu Sióstr Czerwonego Krzyża”, którego adres to ul. Gloriastrasse 14 w Zurychu. Został pochowany na cmentarzu miejskim Nordheim, a jego grób nosi numer 9405, klasy I.

Prace

Wśród licznych osiągnięć Aleksandra Axera znajduje się wiele ważnych prac naukowych, które w znaczący sposób przyczyniły się do rozwoju matematyki i fizyki. Oto niektóre z nich:

• – Zahlentheoretische Funktionen und deren asympptotische Werte im Gebiete der aus den dritten Einheitswurzeln gebildeten ganzen komplexen Zachlen, „Monatshefte für Mathematik und Physik”, 15 (1904), s. 239–291,
• – O układach sił wewnętrznych z siłośrodem, „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 19 (1908), s. 99–122,
• – Przyczynek do charakterystyki funkcji ideałowej φ (r) [„Sur la fonction φ (r) dans la thèorie des ideaux], „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 21 (1910), s. 37–41,
• – Beitrang zur Kenntnis der zahlentheoretischen Funktionen μ (n) und λ (n) [„Przyczynek do teoryi funkcyj liczbowych µ (n) i λ (n)], „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 21 (1910), s. 65–95,
• – Arytmetyka pierwiastków trzecich z jedności, Warszawa 1910,
• – Zarys arytmetyki ciała pierwiastków trzecich z jedności [l’Arithmetique du corps des racines troisiemes de l’unitè], „Wiadomości Matematyczne” 14 (1910), s. 1–66, 139-170, tamże, 15 (1911), s. 147–199, tamże, 16 (1912), s. 33–97,
• – Obliczanie asymptotyczne, odnoszące się do liczby rozkładów liczb na pary czynników bez potęg stopni danych [„Asymptotische Abschätzung die Anzahl der Zerlegung von Zahlen in von Potenzen gegebener Grade freie Faktorenpaare betreffend”], „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 22 (1911), s. 73–102,
• – Das Analogon zur Funktion φ (x) in einem zu vorgegebenen Primzahlen teilerfremden Zahlensystem, „Monatshefte für Mathematik und Physik”, 22 (1911), s. 3–25,
• – Über einen arithmetischen Satz von Gegenbauer, „Monatshefte für Mathematik und Physik”, 22 (1911), s. 187–194,
• – Über einige Grenzwertsätze, „Sitzungsberichte der matematisch-naturwissenschaftlichen Klasse der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften zu Wien”, Zweite Abteilung, Wien 120 (1911), s. 1253-1298.

---

Oceń: Aleksander Axer

---