Tymon Terlecki

---

Życiorys

Tymon Terlecki przyszedł na świat 10 sierpnia 1905 roku w Przemyślu, w rodzinie z tradycją intelektualną, syna Adama oraz Heleny z Boranów. Swoją edukację średnią zakończył we Lwowie, a następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza, gdzie pod opieką prof. Juliusza Kleinera ukończył studia z tytułem doktora w 1932 roku. Po tym okresie, korzystając z francuskiego stypendium, kontynuował naukę w Paryżu.

Po powrocie do kraju, z inicjatywy Leona Schillera, rozpoczął wykłady z historii oraz teorii teatru w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie. Kiedy wybuchła II wojna światowa, przystąpił do Armii Polskiej w Francji. W ówczesnych trudnych czasach założył tygodnik „Polska Walcząca”, który redagował najpierw w Paryżu, a potem w Londynie. Był również współautorem istotnego dokumentu dla polskiej kultury – „Straty Kultury Polskiej 1939–1944”, który został opublikowany w 1945 roku przez Książnicę Polską, kierowaną przez Jadwigę Harasowską.

Po zakończeniu wojny, zdecydował się na życie na emigracji, osiedlając się w Londynie i nawiązując współpracę z paryską Kulturą. W 1953 roku zdobył Nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Przez kilka lat, w latach 1955–1957 oraz 1965, pełnił rolę przewodniczącego Związku Pisarzy na Obczyźnie, a także współpracował z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa.

W 1964 roku osiedlił się w Stanach Zjednoczonych, gdzie zaczął wykładać na Uniwersytecie w Chicago, specjalizując się w teorii literatury i teatru. W roku akademickim 1972/73 przeniósł się na University of Illinois at Chicago. Znalazł czas na przetłumaczenie głośnej powieści „Ciemność w południe” autorstwa Arthura Koestlera. Terlecki był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, gdzie pełnił funkcję prezesa w latach 1980–1981, a także redagował monumentalną publikację „Literatura polska na obczyźnie” dostępną w roku 1963.

Warto zauważyć, że w kontekście PRL temat Terleckiego był ściśle kontrolowany przez cenzurę. Jego nazwisko znalazło się na liście osób objętych całkowitym zakazem publikacji. W tej kwestii z ciekawym materiałem odniósł się Tomasz Strzyżewski, który w swojej książce dotyczącej cenzury w PRL zawarł notatkę nr 9 z 1975 roku z Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. W wytycznych dla cenzorów zamieszczona była informacja o autorach, którzy byli wykluczeni z publikacji ich dzieł.

10 marca 1978 roku Tymon Terlecki oraz jego małżonka Antonina otrzymali odznaczenie Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski z rąk Prezydenta RP na uchodźstwie. W 1991 roku wyróżniono go Nagrodą im. Księdza Idziego Radziszewskiego za rok 1990, przyznawane przez Towarzystwo Naukowe KUL.

Ważniejsze prace

W dorobku Tymona Terleckiego znajduje się szereg znaczących publikacji, które zyskały uznanie w różnych środowiskach artystycznych i literackich. Jego prace są świadectwem głębokiej refleksji nad kulturą oraz sztuką teatralną. Oto najważniejsze z nich:

• 1937 – Rodowód poetycki Ryszarda Berwińskiego,
• 1951 – Teatr amatorski,
• 1952 – Paryż,
• 1957 – Krytyka personalistyczna,
• 1958 – Egzystencjalizm chrześcijański,
• 1961 – Książki, ludzie i kulisy,
• 1962 – Pani Helena (o Modrzejewskiej), (wyd. Veritas, Londyn),
• 1984 – Rzeczy teatralne,
• 1985 – Szukanie równowagi. Szkice literackie i publicystyczne, (wyd. Oficyna Poetów i Malarzy, Londyn),
• 1999 – Spotkania ze swoimi. Redakcja naukowa Janusz Degler. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999,
• 2003 – Emigracja naszego czasu. ISBN 83-227-2063-7 (wyd. UMSC, Lublin),
• 2006 – Zaproszenie do podróży. Szkice o miastach i kulturach ISBN 83-7453-632-2, (wyd. Słowo/Obrazy Terytoria).

Każda z tych publikacji wnosi coś unikalnego do literackiego krajobrazu Polski oraz świadczy o szerokim zakresie zainteresowań autora.

---

Oceń: Tymon Terlecki

---