Edward Wichura


Edward Wichura to wybitny polski aktor, którego talent rozkwitł na scenach teatralnych, a także w świecie filmu i telewizji. Urodził się 9 lutego 1925 roku w Przemyślu, gdzie rozpoczęła się jego fascynująca podróż artystyczna.

Artysta zmarł 4 czerwca 2006 roku w Wiązownie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek i niezatarte ślady w polskim aktorstwie.

Życiorys

Edward Wichura, urodził się 9 lutego 1925 roku w rodzinie żydowskiej, jako Esriel Leimsieder, jako syn Moritza Huta i Mirli Leimsieder. Swoją edukację w Szkole Powszechnej Męskiej im. Konarskiego w Przemyślu zakończył w 1938 roku. W trakcie okupacji sowieckiej w prawobrzeżnej części miasta, uczęszczał do szkoły średniej im. Mickiewicza. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 roku oraz zaczynającej się okupacji niemieckiej, jego dalsza nauka została nagle przerwana. Edward wraz z rodziną został przesiedlony do getta, gdzie podejmował pracę przy rozładunku wagonów kolejowych. W tragicznym zdarzeniu jego ojciec został zastrzelony, a matka z siostrą zginęły w obozie zagłady w Bełżcu.

W lutym 1944 roku został deportowany do obozu pracy w Stalowej Woli, jednak udało mu się uciec w sierpniu tego samego roku. Po wojnie, w listopadzie 1944 roku, zarejestrował się w Studiu Dramatycznym przy teatrze Fredreum w Przemyślu, które prowadziła Hanna Małkowska. Rok później, po ukończeniu Studium, przeniósł się do Warszawy, gdzie uczęszczał na Wydział Dramatyczny Liceum Techniczno-Teatralnego, pod przewodnictwem męża Hanny, Witolda Małkowskiego.

Po zdobyciu dyplomu w 1947 roku, wstąpił na Wydział Aktorski PWST w Łodzi, a po roku przeniósł się do PWST w Warszawie, gdzie ukończył studia aktorskie, zdobywając dyplom w 1952 roku. Swoje pierwsze kroki na scenie stawiał w Teatrze Nowym w Łodzi, gdzie występował w latach 1950–1962. Następnie grał w warszawskich teatrach, takich jak Polski (1962–1965), Klasyczny (1965–1969) oraz Rozmaitości (1972–1988).

Edward Wichura zmarł, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Powązkowski (kwatera g-4-1), obok jego tragicznie zmarłego syna Marka Wichury (1986–2005).

Filmografia (wybór)

Edward Wichura, znany z wielu znakomitych występów w filmach i serialach telewizyjnych, miał imponującą karierę aktorską, w której brał udział w rozmaitych produkcjach. Poniżej przedstawiamy wybór jego filmografii, która odzwierciedla jego wszechstronność jako aktora.

  • Trzy starty (1955) – działacz klubu,
  • Ewa chce spać (1957) – policjant Teofil,
  • Kapelusz pana Anatola (1957) – dziennikarz,
  • Baza ludzi umarłych (1958) – inspektor z dyrekcji,
  • Kalosze szczęścia (1958) – „konsul amerykański” w sztuce „Kościuszko na obczyźnie”,
  • Pan Anatol szuka miliona (1958) – wręczający trofeum na zawodach pływackich,
  • Cafe pod Minogą (1959) – Niemiec,
  • Szczęściarz Antoni (1960) – naczelnik USC,
  • Czas przeszły (1961) – Maluschka,
  • Czarne skrzydła (1962) – porucznik Kapuścik, komendant policji,
  • Podziemny front (serial telewizyjny) (1965) – Rybaczek „Rybak”, donosiciel Gestapo (odc. 2. Poste Restante),
  • Wojna domowa (serial telewizyjny) (1965) – pomocnik fryzjera (odc. 2. Bilet za fryzjera),
  • Niewiarygodne przygody Marka Piegusa (serial telewizyjny) (1966) – pan Piegus, ojciec Marka,
  • Sublokator (1966) – kierownik pralni,
  • Jak rozpętałem drugą wojnę światową (1969) – strażnik dezerterów (cz. 3. Wśród swoich),
  • Kolumbowie (serial telewizyjny) (1970) – posterunkowy-szmalcownik (odc. 3. A jeśli będzie wiosna),
  • Wiosna panie sierżancie (1974) – członek komisji egzaminacyjnej,
  • Czterdziestolatek (serial telewizyjny) (1975) – „specjalista” na Trasie Łazienkowskiej (odc. 8. Otwarcie trasy, czyli czas wolny),
  • Kazimierz Wielki (1975) – karczmarz,
  • Dyrektorzy (1975) – mężczyzna rozmawiający z Czernym,
  • Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy (1978) – Zbirski, autor rewii,
  • …Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie… (1978),
  • Buddenbrookowie (1979) – członek Komitetu Obywatelskiego,
  • Kariera Nikodema Dyzmy (serial telewizyjny) (1980) – Boczek,
  • Zamach stanu (1980) – adwokat Berenson, obrońca w procesie brzeskim,
  • Katastrofa w Gibraltarze (1983) – Stanisław Mikołajczyk, wicepremier w rządzie Władysława Sikorskiego,
  • C.K. Dezerterzy (1985) – żołnierz Havranek,
  • Złoty pociąg (1986) – członek kierownictwa Banku Polskiego,
  • Rzeczpospolitej dni pierwsze (1987).

Każda z tych ról, choć często epizodycznych, pokazuje bogactwo talentu Wichury oraz jego zdolność do adaptacji w różnorodnych kreacjach filmowych i telewizyjnych.

Ordery i odznaczenia

Edward Wichura został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami podczas swojej kariery. Wśród nich należy wymienić Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1986 roku.

Dodatkowo, 11 lipca 1955 roku, uhonorowany został Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Przypisy

  1. Edward Wichura, aktor z Przemyśla, który cudem ocalał z Holokaustu. Znamy go m.in. z "Wojny domowej" i "Czterdziestolatka" [online], plus.nowiny24.pl, 21.02.2018 r. [dostęp 21.11.2023 r.]
  2. Cmentarz Stare Powązki: MAREK WICHURA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.12.2019 r.]
  3. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  4. Według innych źródeł był to rok 1950, 1951. Na dyplomie widnieje data 26.06.1954 i adnotacja, że studiował w latach 1947–1952.
  5. Nazwisko rodowe zmienił na Wichura jeszcze przed wybuchem wojny.

Oceń: Edward Wichura

Średnia ocena:4.85 Liczba ocen:22