Tadeusz Szafran to postać, która zdecydowanie wpisała się w historię polskiej sztuki. Urodził się 31 stycznia 1886 roku w Przemyślu, a zmarł 2 grudnia 1955 roku w Krakowie, gdzie pozostawił trwały ślad w dziedzinie ceramiki.
Był nie tylko artystą ceramiki, ale także aktywnym pedagogiem, który dzielił się swoją wiedzą oraz pasją z kolejnymi pokoleniami artystów. Jego twórczość i osiągnięcia w sztuce ceramiki są doceniane do dziś.
Życiorys
W latach 1905—1910 Tadeusz Szafran kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie jego nauczycielami byli Florian Cynk, Józef Pankiewicz oraz Leon Wyczółkowski. W zakresie ceramiki uzupełniał swoje wykształcenie do 1913 roku, uczestnicząc w kursach w Königliche Keramische Fachschule, zlokalizowanej w Höhr, nieopodal Koblencji.
Nauczanie rozpoczął jesienią 1913 roku, kiedy to przez krótki czas kierował klasą ceramiki w szkole rzemiosła artystycznego w Weimarze. Kolejne etapy jego kariery to nauczanie rysunku w szkołach realnych, na przykład w Kromieryżu w 1915 roku oraz w Krośnie w latach 1915—1918. Warto zaznaczyć, że wiosną 1915 roku został powołany do armii austriacko-węgierskiej, a następnie służył w Legionach Polskich jako kanonier.
Po wojnie, w 1918 roku Tadeusz przeniósł się do Drohobycza, gdzie objął stanowisko dyrektora fabryki dachówek oraz zawiadowcy w Drohobyckiej Spółce Przemysłowej i Budowlanej. Zaledwie trzy lata później powrócił do Krakowa, gdzie w 1921 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego, która później zmieniła nazwę na Państwową Szkołę Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego. W Krakowie prowadził pracownię ceramiki w Podgórzu przy ul. Stromej 5. Jego uczniowie mieli możliwość prezentacji swoich prac na wystawach, a nawet zdobyli brązowy medal na Wystawie Międzynarodowej Sztuk Dekoracyjnych i Przemysłu Współczesnego w Paryżu w 1925 roku.
Na czołowej pozycji w tej szkole Tadeusz Szafran pracował aż do przejścia na emeryturę w związku z reorganizacją szkoły w 1932 roku. W tym czasie, na początku lat trzydziestych, był aktywnym członkiem Cecha Artystów Plastyków „Jednoróg”. Od 1912 roku regularnie publikował artykuły dotyczące tematyki ceramiki, obejmujące różnorodne aspekty technologiczne i edukacyjne oraz od 1925 współpracował z pismem „Rzeczy Piękne”.
W 1933 roku znalazł zatrudnienie w Fabryce Fajansu Stanisława Mańczaka w Chodzieży, gdzie pełnił rolę dyrektora technicznego aż do zamknięcia fabryki w 1936 roku. Później, do 1939 roku, współpracował z Towarzystwem Popierania Przemysłu Ludowego, prowadząc kursy ceramiki. W 1938 roku otworzył własny warsztat ceramiczny w Strumieniu na Śląsku Cieszyńskim, gdzie zdobywał doświadczenie jako nauczyciel garncarzy ludowych oraz zakładał szkołę garncarsko-kaflarską.
W 1941 roku powrócił do Krakowa, gdzie do 1943 roku uczył w Staatliche Kunstgewerbeschule. Po zakończeniu II wojny światowej przeniósł się do Bolesławca, gdzie zapoczątkował działalność czterech zakładów ceramicznych, w tym fabryki Reinholda. Był odpowiedzialny za opracowanie receptur mas garncarskich oraz polew. Na szerszym polu działalności społecznej pełnił także funkcję radnego miejskiego Bolesławca, a w 1946 roku został przewodniczącym rady miejskiej.
W 1950 roku powrócił do Krakowa, gdzie rozpoczął współpracę z Cepelią jako rzeczoznawca w zakresie ceramiki, z którą współpracował aż do 1953 roku. Zmarł w Krakowie 2 grudnia 1955 roku, a jego miejsce spoczynku to cmentarz Podgórski.
Twórczość
Tadeusz Szafran jest artystą, którego twórczość skupia się na wytwarzaniu ceramicznych naczyń toczonych na kole garncarskim. Jego prace charakteryzują się harmonijnymi proporcjami i są wykonywane z różnych form materiałów ceramicznych, takich jak kamionka, fajans oraz glinki żelaziste szkliwione.
W procesie tworzenia, Szafran innowacyjnie opracowywał receptury szkliw krystalicznych i redukcyjnych, które bazowały na tlenkach miedzi, żelaza, niklu oraz kwasie tytanowym. Zastosowanie tych szkliw na powierzchni jego naczyń charakteryzowało się efektami artystycznymi, które przywodziły na myśl ornamenty roślinne.
Od 1925 roku artysta obdarzał swoje naczynia dodatkowymi zdobieniami, wykorzystując technikę wytrawiania tła kwasem na czarnym szkliwie. Technika ta była także wykorzystywana przez niego w czasie jego twórczości w Bolesławcu.
W latach 20. i 30. XX wieku Szafran podjął współpracę z fabryką porcelany w Ćmielowie, czego dowodem są egzemplarze przechowywane w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Wśród nich znajduje się sygnowana przez artystę patera z 1926 roku oraz model figurki Twardowskiego na kogucie.
Warto zaznaczyć, że ekspozycje prac Tadeusza Szafrana można znaleźć w wielu znaczących miejscach, takich jak Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, gdzie przechowywane są także jego receptury szkliw oraz rękopisy wywiadów. Dzieła artysty można również podziwiać w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Upamiętnienie
Jednym z trwałych śladów, jakie pozostawił po sobie Tadeusz Szafran, jest ulica w krakowskiej dzielnicy Podgórze, która nosi jego imię. To upamiętnienie jest nie tylko symbolem uznania dla jego twórczości, ale również świadectwem jego wpływu na lokalną społeczność.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Kazimierz Czyński | Artur Dobiszewski | Edward Wichura | Wojciech Tarczyński | Zachariasz Kopysteński | Tymon Terlecki | Przemysław Bystrzycki | Magda Skubisz | DNA (producent muzyczny) | Andrzej Nebeski | Jadwiga Maria Jarosiewicz | Edward Leszczyński | Basia Liebgold | Zygmunt Acedański | Bożena Michalik | Piotr Wójtowicz (rzeźbiarz) | Klaudiusz Baran | Artur Schroeder | Bartłomiej Gliniak | Alicja Czernecka-MikrutOceń: Tadeusz Szafran (artysta)