Zofia Agnieszka Kłakówna

---

Życiorys

Zofia Agnieszka Kłakówna przyszła na świat w Przemyślu w roku 1950, jako córka Izabeli Raszpla (1913–1967) i Kazimierza Kłaka (1903–1968). Ma także starszego brata Czesława (ur. 1935). W latach 1964–1969 uczęszczała do Liceum Pedagogicznego w Gorlicach, gdzie zdobyła maturę oraz uzyskała dyplom nauczycielski.

W następnym etapie swojej edukacji, od 1969 do 1974 roku, studiowała filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, gdzie zdobyła tytuł magistra dzięki pracy magisterskiej na temat O filozoficznych i psychologicznych koncepcjach w Pałubie Irzykowskiego, która została wyróżniona.

Równolegle, w latach 1971–1972 oraz 1974–75, podjęła również studia z zakresu filologii rosyjskiej w tej samej uczelni. Po ukończeniu nauki, w 1974 roku rozpoczęła pracę w Katedrze Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej WSP. Pracowała także w Szkole Podstawowej nr 33 w Krakowie do roku 1977. W latach 1977–1980 miała zaszczyt być lektorką języka polskiego na Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle-Wittenberg.

W 1980 roku we współpracy z Jerzym Waligórą opublikowała książkę Literatura w szkole widziana inaczej, która stanowiła dokumentację jej doświadczeń pedagogicznych w Szkole Podstawowej nr 33. Następnie, w latach 1980–1981, brała udział w przygotowaniu cyklu programów radiowych i telewizyjnych w ramach Nauczycielskiego Uniwersytetu Radiowo-Telewizyjnego, które dotyczyły nowego programu nauczania języka polskiego dla uczniów szkół podstawowych. W tej roli występowała jako nauczycielka prowadząca lekcje, a także jako autorka wykładów. Realizacja tych programów zaowocowała nagrodą przyznaną przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego w 1981 roku.

Ukończyła studia doktoranckie w 1983 roku, obroniwszy pracę na temat Praktyka pisarska w procesie polonistycznej edukacji uczniów klas IV–VIII szkoły podstawowej, pod kierunkiem Bolesława Farona. Następne lata, 1983–1984, spędziła w Szkole Podstawowej nr 36 w Krakowie. W latach 1984–1986 pracowała w Szkole Polskiej przy Ambasadzie PRL w Rabacie w Maroku, gdzie przez pierwszy rok uczyła języka polskiego i historii, a w kolejnym roku pełniła funkcję dyrektorki szkoły.

W dramatycznych okolicznościach, 25/26 sierpnia 1986 roku, podczas powrotu do Polski, przeżyła katastrofę morską. Swój reportaż na temat tego wydarzenia opublikowała w „Przekroju” oraz w książce Moje Maroko, czyli skok do głębokiej wody w 1994 roku. Po powrocie do kraju wznowiła pracę na swojej macierzystej uczelni, jednocześnie zatrudniając się w Szkole Podstawowej nr 12 w Krakowie (1987–1992) oraz w VI Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie (1987–1991).

Od 1990 do 2008 roku piastowała stanowisko redaktora naczelnego w czasopiśmie metodycznym Wisełka – Ojczyzna-Polszczyzna – Nowa Polszczyzna. Publikacja ta, która zmieniała częstotliwość wydania (początkowo kwartalnik, później pięć numerów rocznie), była skierowana przeważnie do nauczycieli języka polskiego za granicą. Ostatecznie, po dziewiętnastu rocznikach, czasopismo zaczęło być wydawane również w wersji krajowej.

W 1993 roku Zofia Kłakówna opublikowała podręcznik Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla uczniów klas IV–VI szkoły podstawowej, wspólnie z Iwoną Steczko i Krzysztofem Wiatrem. W latach 1994-2011 kierowała zespołem, który stworzył nowy program oraz nowatorskie podręczniki do języka polskiego, odznaczające się ogromnym uznaniem ze strony nauczycieli. W 1999 roku, po reformie systemu edukacji, przystąpiła do opracowania podręczników To lubię! dla gimnazjów, a od 2001 roku również dla liceów. Seria To lubię! zyskała dużą popularność, stając się jedyną taką serią podręczników w Polsce.

W 2003 roku, po zakończeniu kolokwium habilitacyjnego, uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych. W 2005 roku opuściła Akademię Pedagogiczną w Krakowie, jednak przez następne pięć lat działała intensywnie w zakresie tworzenia podręczników oraz realizacji publicystyki oświatowej. W 2008 roku zasiadła jako recenzentka nowej podstawy programowej w swoim zakresie na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej. W latach 2008–2011 współpracowała z Instytutem Badań nad Gospodarką Rynkową i brała czynny udział w Kongresie Obywatelskim (2009–2011).

Od 2010 do 2017 roku była profesorem nadzwyczajnym na Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. W swojej karierze opublikowała prawie sześćdziesiąt artykułów z zakresu literaturoznawstwa i dydaktyki języka polskiego, które ukazały się w rzetelnych wydaniach naukowych. Ponadto jej teksty i komentarze o charakterze publicystycznym były publikowane w takich tytułach jak Polonistyka, Nowa Polszczyzna, Polityka, Przekrój, Gazeta Wyborcza oraz Tygodnik Powszechny. Od stycznia 2021 roku Kłakówna publikuje również w portalu Obywatele.news, który jest prowadzony przez Fundację Wolni Obywatele RP.

Publikacje książkowe

Oto lista publikacji książkowych Zofii Agnieszki Kłakówny, które odzwierciedlają jej wkład w edukację i pedagogikę:

• 1980: Literatura w szkole widziana inaczej. Wybór uczniowskich wypowiedzi pisemnych (opis metod postępowania dydaktycznego, wybór i opracowanie tekstów dziecięcych we współautorstwie z Jerzym Waligórą),
• 1993: Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV–VI. Zeszyt ucznia (podręcznik),
• 1993: Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV–VI szkoły podstawowej. Metodyczny podręcznik nauczyciela (podręcznik dla nauczycieli),
• 1994: Moje Maroko, czyli skok do głębokiej wody,
• 1994–2011: To lubię! (cykl podręczników dla szkół podstawowych, gimnazjum i liceum),
• 2003: Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Język polski w klasach IV–VI szkoły podstawowej, w gimnazjum i liceum,
• 2011: Pakt dla szkoły. Zarys koncepcji kształcenia ogólnego. Zaproszenie do dyskusji (redakcja i współautorstwo z Piotrem Kołodziejem i Januszem Waligórą),
• 2014: Jakoś i jakość. Subiektywna kronika wypadków przy reformowaniu szkoły (1989–2013),
• 2016: Edukacja w czasach cyfrowej zarazy (redakcja i współautorstwo z Pawłem Kasprzakiem, Piotrem Kołodziejem, Adamem Regiewiczem, Januszem Waligórą),
• 2016: Język polski. Wykłady z metodyki (Akademicki podręcznik myślenia o zawodzie szkolnego polonisty),
• 2023: Bierz i czytaj, Wydawnictwo Edukacyjne.

Nagrody

Wspaniała kariera Zofii Agnieszki Kłakówny to pasmo znakomitych osiągnięć w dziedzinie edukacji, co potwierdzają liczne nagrody i wyróżnienia, które otrzymała w ciągu swojej pracy zawodowej. Oto szczegóły dotyczące jej najważniejszych nagród:

• 1981: zespołowa III stopnia Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania, przyznana za wkład w prace dla Nauczycielskiego Uniwersytetu Radiowo-Telewizyjnego,
• 1991: indywidualna Nagroda Kuratora Oświaty i Wychowania w Krakowie „za wybitne osiągnięcia w pracy dydaktycznej i wychowawczej”,
• 1996: zespołowa II stopnia Nagroda Rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej „za współautorstwo wyróżniającego się zestawu podręczników do języka polskiego dla kl. V szkoły podstawowej To lubię!”,
• 1998: Nagroda Polcul Foundation Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej – Wyróżnienie im. Krystyny i Bolesława Singerów „za nowatorską pracę dydaktyczną”,
• 1998: Puchar Ministra Edukacji Narodowej dla „Nowej Polszczyzny” na 5. Targach Książki Szkolnej Edukacja ‘98,
• 2004: indywidualna Nagroda Rektora Akademii Pedagogicznej II stopnia „za wybitną rozprawę habilitacyjną Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Język polski w klasach IV–VI szkoły podstawowej, w gimnazjum i liceum”,
• 2007: nagroda zbiorowa Polskiej Akademii Umiejętności za cykl podręczników To lubię!,
• 2009: indywidualna Nagroda im. Filipa Kallimacha „za wybitne osiągnięcia w sferze edukacji” (nagroda Redakcji Magazynu Literackiego Książki),
• 2015: Zespołowa III stopnia Nagroda Rektora Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.

Każde z tych wyróżnień świadczy o niezwykłym wkładzie Zofii Agnieszki Kłakówny w rozwój edukacji i kultury polskiej, a także o jej zaangażowaniu w pracy nauczycielskiej.

---

Oceń: Zofia Agnieszka Kłakówna

---