Mojżesz Schorr

---

Życiorys

Mojżesz Schorr był wybitną postacią, urodzoną jako syn bankiera Ozjasza Schorra oraz Estery z domu Friedman. Po zakończeniu nauki w Gimnazjum w Przemyślu w 1893 roku, podjął studia z zakresu historii i filozofii na Uniwersytecie Wiedeńskim, jednocześnie uczęszczając do szkoły rabinackiej Israelitisch-Theologische Lehranstalt. W trakcie tych studiów nawiązał bliską przyjaźń z Maksymilianem Gumplowiczem, który był synem znanego socjologa Ludwika Gumplowicza. Po tragedii, jaką była samobójcza śmierć Gumplowicza, to właśnie Ludwik zaopiekował się młodym Schorrem, zachęcając go do dalszych studiów w Polsce, które rozpoczął w 1896 roku na Uniwersytecie Lwowskim.

W 1899 roku Mojżesz Schorr obronił pracę doktorską pt. „Organizacja Żydów w Polsce”, a rok później uzyskał dyplom rabinacki. Osiedlając się we Lwowie, intensywnie angażował się w działalność pedagogiczną oraz społeczną. W 1904 roku objął stanowisko prezesa Związku Nauczycieli Religii Mojżeszowej Szkół Ludowych i Średnich w Galicji. Ponadto, założył Wydział Opieki Towarzystwa dla Wspierania Żydowskiej Młodzieży Szkół Średnich oraz w latach 1903-1905 pełnił funkcję przewodniczącego Towarzystwa dla Szerzenia Oświaty wśród Żydów „Toynbeehale” we Lwowie. Od 1918 roku był także członkiem Komisji Orientalistycznej przy Akademii Umiejętności.

W wyniku przeniesienia do Warszawy w 1923 roku, w 1925 został profesorem na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie przyczynił się do powstania instytutu nauk judaistycznych. Od 1923 roku pełnił rolę rabina w Wielkiej Synagodze na Tłomackiem w Warszawie, gdzie rozpoczął organizację Biblioteki Judaistycznej.

W 1935 roku Mojżesz Schorr został powołany do Senatu przez prezydenta Mościckiego. Mimo syjonistycznych poglądów, nie przynależał do żadnej partii politycznej, a jego zaangażowanie koncentrowało się na pracy humanitarnej. Jako zwolennik osadnictwa w Palestynie, był członkiem kierownictwa Agencji Żydowskiej oraz prezesem polskiego Towarzystwa Przyjaciół Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Uczestniczył w ceremonii otwarcia tej uczelni w 1925 roku, gdzie pełnił rolę honorowego gościa. Przewodniczył także Żydowskiemu Komitetowi Emigracyjno-Kolonialnemu.

Tuż przed wybuchem II wojny światowej, Schorr aktywnie bronił mniejszości żydowskiej przed różnego rodzaju bojkotami handlowymi. Po agresji ZSRR na Polskę, został aresztowany przez NKWD. Jako osoba uznawana za społecznie niebezpieczną, trafił do łagru w Uzbekistanie. Ambasada USA, na prośbę generała Władysława Sikorskiego, bezskutecznie starała się o jego uwolnienie, z pomocą Watykanu oraz polskiej ambasady w ZSRR. Mojżesz Schorr zmarł 8 lipca 1941 roku, a jego grób nie zachował się do naszych czasów.

Warto wspomnieć, że córka Mojżesza, Felicja, w czerwcu 1929 roku poślubiła Maksymiliana Kona, syna głównego udziałowca „Widzewskiej Manufaktury” – Oskara Kona, który wówczas był jednym z najbogatszych ludzi w Polsce. Mieszkali w wilii przy ul. Konstytucyjnej 43c, która przetrwała do dziś, wspólnie z matką Maksa – Marią, pierwszą żoną Oskara Kona.

Publikacje

Dok dorobku literackiego Mojżesza Schorra należy zaliczyć szereg ważnych publikacji, które miały istotny wpływ na studia nad historią i kulturą Żydów w Polsce oraz na obszarze bliskowschodnim. Oto niektóre z jego najbardziej znaczących dzieł:

• Organizacya Żydów w Polsce (od najdawniejszych czasów aż do r. 1772), Lwów, 1899,
• Żydzi w Przemyślu do końca XVIII wieku, Lwów, 1903,
• Państwo i społeczeństwo babilońskie w okresie t. zw. dynastyi Hamurabiego, około 2500-2000 przed Chrystusem, Lwów, 1906,
• Kodeks Hammurabiego, Kraków, 1907,
• Pomnik prawa staroassyryjskiego, z XIV w. przed Chr, Lwów, 1923,
• Stowarzyszenie humanitarne „Braterstwo B’nei-B’rith” w Warszawie 1922-1932, Warszawa, 1932,
• Modlitewnik. (Sydur). Sydur. Modlitewnik na wszystkie dni w roku oraz modlitwę za Rzeczpospolitą ułożoną przez prof. Schorra, Warszawa, 1936 (wspólnie z Samuelem Szenhakiem).

---

Oceń: Mojżesz Schorr

---