Julian Niedźwiedzki

Nauka i edukacja

Julian Niedźwiedzki, znany również jako Юліан Медвецький albo Медведський, to postać o znaczącym wkładzie zarówno w polską, jak i ukraińską naukę. Urodził się 18 października 1845 roku w Przemyślu, a zmarł 7 stycznia 1918 roku we Lwowie.

Niedźwiedzki działał jako mineralog i geolog, a jego działalność naukowa odbiła się szerokim echem. Pełnił funkcję rektora Politechniki Lwowskiej, gdzie przyczynił się do rozwoju edukacji technicznej. Jako profesor popularyzował wiedzę z zakresu geologii i mineralogii.

W szczególności jego badania koncentrowały się na Karpat fliszowych, co wskazuje na jego zainteresowanie geologią regionu, a także na złożach soli kamiennej w Wieliczce i Bochni. W jego dorobku nie zabrakło też badań nad złozami soli potasowej w okolicach Kałusza, Stebnika i Truskawca.

Julian Niedźwiedzki był autorem ponad stu prac naukowych, które przyczyniły się do wzbogacenia wiedzy w dziedzinie geologii i mineralogii.

Życiorys

Julian Niedźwiedzki urodził się w rodzinie pochodzenia ukraińskiego jako syn Grzegorza, urzędnika magistratu, oraz Zofii z domu Stupnickiej. W roku 1864 ukończyłC.K. Gimnazjum w Przemyślu, a następnie w latach 1864-1872 kontynuował kształcenie na Uniwersytecie Wiedeńskim, gdzie obronił dyplom w dziedzinie matematyki i przyrody.

Od 1873 roku Niedźwiedzki pełnił funkcję profesora mineralogii oraz geognozji w Szkole Inżynierii, która była częścią Akademii Technicznej we Lwowie. W czasie swojej kariery zajmował między innymi stanowiska takie jak dziekan Wydziału Chemii Technicznej oraz trzykrotnie rektor Politechniki Lwowskiej w latach 1879-1888. Od 1882 roku był również docentem prywatnym Uniwersytetu Lwowskiego, a jego działalność na tym polu przyniosła mu uznanie w Akademii Umiejętności.

Niedźwiedzki jest znany jako inicjator powstania dużego Muzeum Geologicznego, które funkcjonowało przy Politechnice Lwowskiej. Niestety, władze radzieckie przejęły cenne zbiory muzeum wraz z całym wyposażeniem uczelni po 17 września 1939 roku. Ekspozyty zostały przeniesione do Stanisławowa w 1963 roku i obecnie są prezentowane w Narodowym Technicznym Uniwersytecie Nafty i Gazu.

W życiu zawodowym Niedźwiedzki współpracował z wieloma ważnymi postaciami, w tym z Feliksem Kreutzem, z którym był częścią Komitetu Redakcyjnego Atlasu geologicznego Galicji. Również współtworzył Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika we Lwowie, gdzie razem z Kreutzem oraz Bronisławem Radziszewskim odegrał znaczącą rolę.

W 1908 roku przeszedł na emeryturę, a w 1912 roku otrzymał tytuł profesora honorowego Politechniki Lwowskiej. Był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Umiejętności oraz Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki, któremu ofiarował swoją bibliotekę oraz zbiory prywatne.

Niestety, grób Juliana Niedźwiedzkiego z biegiem lat został zapomniany. Proces jego ponownej budowy rozpoczął się po 1993 roku. Obecny nagrobek, wykonany z granitu, został wzniesiony z popiersiem Niedźwiedzkiego oraz datą jego życia, a także napisem w języku ukraińskim, który informuje o jego roli jako rektora Politechniki, dodając, że nagrobek został postawiony ku czci ukraińskiego patrioty.

Publikacje

Julian Niedźwiedzki, wybitny geolog, jest autorem wielu publikacji naukowych, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy o geologii w Polsce. Jego prace obejmują różnorodne tematy związane z badaniem skamielin, minerałów oraz formacji geologicznych.

  • O skamielinach, (1884),
  • Stosunki geologiczne formacyi solonośnej Wieliczki i Bochni, (ok. 1884),
  • Spostrzeżenia geologiczne w okolicy Przemyśla, Kosmos, 1876, t. 1, z. 6, s. 263–268; z. 7, s. 318–325,
  • Beitrage zur Geologie der Karpathen, Jahrb. Der k. k. geol. Reichsanst, 1876, bd. 26, III Heft, s. 331,
  • Minerały z Kałusza, Kosmos, 1877, t. 2,
  • Beitrage zur Kenntniss der Salzformation von Wieliczka und Bochnia sowie der an diese angrezenden Gebigsglieder, Lemberg, 1884,
  • W sprawie poszukiwań wody dla Lwowa, Kosmos, 1885, z. 10, s. 83–84,
  • Petrografia, Lwów (1889, 1906, 1909),
  • О formacji sоlnеy koło Kałusza, Kosmos, 1891, z. 16, s. 135–147,
  • Miocen koło Rzeszowa, Kosmos, 1891, z. 16, s. 403–405,
  • Przyczynek do geologii okolicy Krakowa, Kosmos, 1900, z. 25, s. 393–398,
  • Przyczynek do geologii роbrzеżа Karpat przemyskich, Kosmos, 1901, z. 26, s. 538–555,
  • O występowaniu piętra barrem na obszarze wsi Sopotnik, Kosmos, 1903, z. 28, s. 564,
  • Mineralogia ogólna, Lwów, 1906,
  • O bursztynach z Karpat galicyjskich, Kosmos, 1909, t. 34,
  • Nowe odsłonięcia złoża soli potasowych w Kałuszu, Kosmos, 1910, z. 35, s. 135–137,
  • О wieku warstw występujących na zachodniej stronie Przemyśla, Коsmоs, 1910, z. 35, s. 787–791.

Jego badania dostarczają cennych informacji, które stanowią fundament dla wielu współczesnych analiz geologicznych w regionie. Dzięki skrupulatnym obserwacjom, Niedźwiedzki znacząco wzbogacił polską literaturę geologiczną.

Odznaczenia

Julian Niedźwiedzki był wybitną postacią w historii, odznaczoną wieloma prestiżowymi medalami i wyróżnieniami. Oto niektóre z jego osiągnięć:

  • Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa, przyznany w 1908 roku, w Austrii,
  • Order Żelaznej Korony III klasy, odznaczony w 1898 roku.

Przypisy

  1. Вчений, педагог і громадський діяч Юліан Медвецький – перший у Львівській політехніці ректор-українець. [dostęp 04.04.2017 r.]
  2. Перший західно-український геолог Юліан Медвецький (до 95-річчя від дня смерті) // Палеонтологічний збірник, 2013 r., № 45, s. 129-136.
  3. Świętosław Paholkiw: Ukraińska inteligencja w Habsburskiej Galicji: wykształcona warstwa i emancypacja narodu.
  4. Niedźwiedzki Julian, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 16.11.2014 r.]
  5. Encyklopedia PWN, t. 7, 1966 r.
  6. Liber natorum ecclesia cathedralis ac parochialis rit. gr. Premislienis pro Podzamcze et Pidskale i Kremenec. [dostęp 29.04.2015 r.]
  7. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie, Wiedeń, 1818 r., s. 165.
  8. Odznaczenia jubileuszowe. „Nowa Reforma”, s. 5, Nr 277 z 03.12.1898 r.

Oceń: Julian Niedźwiedzki

★★★★★
Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:22