Tadeusz Kondrat to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiego teatru i kina. Urodził się 8 kwietnia 1908 roku w Przemyślu, a swoje życie zakończył 19 czerwca 1994 roku w Skolimowie. Był utalentowanym aktorem, którego osiągnięcia zarówno w teatrze, jak i filmie, pozostają inspiracją dla wielu pokoleń artystów.
Życiorys
Tadeusz Kondrat przyszedł na świat jako syn Michała i Ludwiki z Kaczmarów. W jego rodzinie również można było znaleźć artystyczne talenty, ponieważ jego brat Józef został aktorem. Swoją przygodę z teatrem rozpoczął pod koniec lat 20. XX wieku, a jego obecność na scenie zyskała na znaczeniu, gdy od 1950 roku zaczął występować w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia. Dodatkowo, w 1954 roku zaprezentował swoje umiejętności w kabarecie „Szpak”.
W roku 1955 Tadeusz otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia za swoją rolę Juliusza w sztuce autorstwa Leona Kruczkowskiego „Juliusz i Ethel”, która miała miejsce w Teatrze Kameralnym w Warszawie. Niestety, ten sam rok przyniósł mu ogromne nieszczęście. W trakcie podróży do Łodzi, po zakończeniu spektaklu w Teatrze Polskim, jego życie zmieniło się dramatycznie;
był pasażerem samochodu, który miał na celu dotarcie na plan filmu „Zemsta”. Tadeusz został poproszony o przesiadkę na przedni fotel obok kierowcy, aby pomóc mu w uniknięciu snu. Niestety, pojazd uderzył w nieoświetloną ciężarówkę stojącą na poboczu. W wyniku tego wypadku doznał poważnych obrażeń, w tym pęknięcia podstawy czaszki, co wymusiło na nim kilka miesięcy rekonwalescencji w szpitalu w Łodzi.
Urazy te pozostawiły trwały ślad w jego życiu; Tadeusz miał sparaliżowaną lewą stronę ciała oraz trudności w mówieniu, co uniemożliwiło mu całkowity powrót do zawodu. Pomimo tych przeszkód, jego pasja do sztuki pozostała głęboko osadzona w jego sercu.
Tadeusz Kondrat był mężem Olgi (1912–1992) oraz ojcem znanego aktora Marka. Ostatnie lata spędził w domu aktora w Skolimowie, gdzie zmarł 19 czerwca 1994 roku. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 173-5-24, gdzie spoczywa z szacunkiem i pamięcią o jego dorobku artystycznym.
Kariera zawodowa
Tadeusz Kondrat przez swoją karierę zawodową występował na licznych scenach teatralnych, co znacząco przyczyniło się do jego artystycznego rozwoju. Poniżej przedstawiamy chronologię jego działalności:
- Teatry Wielkopolski w latach 1927–1930,
- Teatr Popularny im. Wojciecha Bogusławskiego w Poznaniu od 1930 do 1931,
- Teatr Nowy im. Heleny Modrzejewskiej w Poznaniu w sezonie 1931–1932,
- Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w okresie 1932–1936,
- Teatr Miejski w Łodzi od 1936 do 1937,
- Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w latach 1937–1938,
- Łódzkie Teatry Miejskie w sezonie 1938–1939,
- Krakowski Teatr Powszechny w 1944 roku,
- Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach w latach 1945–1947,
- Teatry Dramatyczne w Krakowie w okresie 1947–1951,
- Teatr Polski w Warszawie od 1951 do 1979.
Sukcesy, które osiągnął na tych różnych scenach, pokazują jego wszechstronność i talent artystyczny, który na zawsze pozostanie w pamięci miłośników teatru.
Filmografia
Film
W bogatej filmografii Tadeusza Kondrata znajdują się liczne role, które zapadły w pamięć widzów. W 1953 roku wziął udział w filmie „Przygoda na Mariensztacie”, gdzie zagrał hydraulika Władysława Dobrzynica. W tym samym roku wystąpił także w „Celuloza”, wykreując postać Natan Lubart, krawca z Kozłowa.
W 1954 roku Kondrat ponownie zagrał Natan Lubart w „Pod gwiazdą frygijską”, a rok później można go było zobaczyć w „Zaczarowanym rowerze” jako nauczyciela łaciny. Jego kolejna znacząca rola to Józef Papkin w „Zemście” z 1956 roku.
W latach 1961 i 1965 miał okazję zagrać w filmach „Kwiecień” oraz „Walkower”, gdzie wcielił się odpowiednio w Bogusława Klukwę oraz staruszka, właściciela komisu. W 1966 roku zagrał Władysława Janasa w „Gdzie jest trzeci król”, a także w innych produkcjach takich jak „Człowiek z M-3” i „Zbrodnia lorda Artura Savile’a”.
Aktorka miała także stałe miejsce w kinie lat 70-tych, w tym w „Sanatorium pod Klepsydrą” z 1973 roku, gdzie zagrał Jakuba – ojca Józefa. Jego ostatnie znane dzieła to „Polonia Restituta” wydane w 1980 i 1982 roku, gdzie pojawił się jako doktor.
Teatr TV
Tradycja aktorska Tadeusza Kondrata nie ograniczała się jedynie do filmu, jego dorobek teatralny również jest imponujący. W 1957 roku wystąpił w „Julietcie ze snów” jako Ojciec Młodość, a w tym samym roku zagrał również w „Leśniczy w Puszczy Kozienickiej” oraz „Sędziowie” w roli Jukliego.
W następnych latach Kondrat pojawiał się w wielu przedstawieniach, takich jak „Makbet”, gdzie odgrywał Starca, czy w „Pigmalionie” jako Doolittle. W 1959 roku był także obecny w tytułach takich jak „Płomienie” i „Zawisza Czarny”. Jego aktywność teatralna była niemniej wyróżniająca, z rolami w „Fantazjo” oraz „Zemsta” w 1960 roku.
W ciągu następnej dekady jego osiągnięcia obejmowały między innymi „Człowiek, który zaślubił niemowlę” w 1962 roku, „Wiśniowy sad” w 1972 roku oraz „Trzy siostry” w 1974 roku. Również w 1979 roku Kondrat zagrał w „Igraszkach z diabłem” jako Belzebub, co potwierdza jego wszechstronność i talenty w świecie teatralnym.
Ordery i odznaczenia
W dorobku Tadeusza Kondrata znajduje się wiele odznaczeń, które świadczą o jego zasługach i wkładzie w rozwój kultury i społeczeństwa. Oto lista wyróżnień, które otrzymał na przestrzeni lat:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1978 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 15 lipca 1954 roku,
- Srebrny Krzyż Zasługi, który otrzymał w 1947 roku,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955 roku,
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”,
- Odznaka „Zasłużony dla Teatru Polskiego”.
Przypisy
- Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22.07.1955 r. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 31.05.2024 r.]
- Marek Kondrat ''Łapię łączność z gruntem'' (wywiad) [online], niniwa22.cba.pl [dostęp 27.11.2017 r.]
- Błażej Torański: Bez słynnej sceny z listem. Rzeczpospolita. [dostęp 20.06.2010 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: OLGA KONDRATOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 30.11.2019 r.]
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Warszawa 1984, s. 418.
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- a b c d Tadeusz Kondrat w bazie filmpolski.pl
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Małgorzata Trybalska | Dawid Schneuer | WDK | Czesław Marek | Teofił Kopystynski | Zeamsone | Roman Huszczo | Gabriela Gąsior | Artur Malawski | Zofia Bystrzycka | Irena Bierwiaczonek-Polak | Feliks Michał Wygrzywalski | Władysław Zych (artysta) | Agata Wątróbska | Wojciech Jan Śmietana | Jadwiga Gamska-Łempicka | Katarzyna Radochońska | Bernard Henner (junior) | Lesław Lic | Edward WolaninOceń: Tadeusz Kondrat