Władysław Zych (artysta)

---

Życiorys

Władysław Zych, uznawany za jednego z ważniejszych artystów swojego pokolenia, rozpoczął swoją edukację na Politechnice Lwowskiej w latach 1920–1924. Następnie kontynuował studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w okresie 1925–1933, gdzie miał zaszczyt uczyć się pod okiem wybitnych profesorów, takich jak prof. Leon Pękalski i prof. Karol Tichy. Już w 1928 roku, zdobywając doświadczenie, pracował jako asystent u prof. Kazimierza Bartla na Politechnice Lwowskiej.

Po ukończeniu edukacji i uzyskaniu dyplomu w 1934 roku, Zych w latach 1936-1939 ponownie zasilił grono nauczycielskie warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, asystując Bohdanowi Pniewskiemu. W tym samym czasie związany był z Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie pracował pod okiem Bohdana Marconiego, pełniąc funkcję konserwatora obrazów.

Po zakończeniu II wojny światowej, Zych nawiązał współpracę z różnymi zakładami przemysłowymi, prowadząc kursy doszkalające w zakresie malowania. Uczył między innymi technik malowania na fajansie dla pracownic fabryki we Włocławku oraz malowania tkanin w zakładzie w Milanówku. W latach 1949–1952 był asystentem Wojciecha Jastrzębowskiego na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie od 1950 roku pełnił rolę kierownika pracowni ceramiki.

W kolejnych latach, od 1953 do 1955, Zych kierował pracownią malarstwa w warszawskiej Pracowni Sztuk Plastycznych. W 1956 roku osiedlił się na Saskiej Kępie w Warszawie, co na pewno wpłynęło na jego twórczość.

Po zakończeniu swojego artystycznego życia, Władysław Zych został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 170-3-21, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny i inspirację dla przyszłych pokoleń.

Twórczość

Władysław Zych był artystą o szerokim zakresie twórczości, który zajmował się malarstwem w różnych formach: od sztalugowego, przez ścienne, aż po malowanie na szkle. Jego działalność obejmowała także artystyczne oraz użytkowe szkło, a także ceramikę w obu tych domenach. W swojej twórczości obejmował również projektowanie tkanin.

W zakresie dekoracji wnętrz, Zych w szczególności koncentrował się na świątyniach, odtwarzając malarsko freski w kościele w Węgrowie w latach 1936–1942 oraz wykonując polichromie w kościołach w Goźlinie w 1934 roku, a także w Imielnicy w 1950 roku, gdzie obecnie znajduje się Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płocku oraz w Stryju.

Jego dzieło mozaikowe można było podziwiać w Domu Chłopa w Warszawie, chociaż w 2002 roku zostało ono niestety usunięte. Natomiast zachowała się mozaika, upamiętniająca tragiczne wydarzenia na Café Club, która mieści się na rogu Alei Jerozolimskich oraz Nowego Światu w Warszawie. Mozaikę tę stworzył we współpracy z żoną artysty, Wandą Zych. Ponadto, jego aktywność obejmowała również mozaikową oprawę zegara w głównym budynku Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zrealizowaną w 1955 roku.

Władysław Zych wykazywał także ogromne zainteresowanie technologią obróbki szkła, co prowadziło do eksperymentów z masą szklaną, w celu uzyskania tak pożądanych kolorów i faktur nawiązujących do szkła antycznego. Jego prace wyróżniały się złożoną kolorystyką oraz efektami, takimi jak spękania, pory i wykwity, co sprawiło, że budziły skojarzenia z ówczesną ceramiką artystyczną, zdobioną szkliwami redukcyjnymi. Od 1959 roku, jego działalność w dziedzinie szkła artystycznego miała miejsce w hucie usytuowanej na Targówku.

Wśród jego najbardziej oryginalnych dzieł znajdują się Głowy – cykl wolnoformowanych szklanych rzeźb, które są uznawane za jeden z najciekawszych elementów polskiej sztuki szkła. Rzeźby te ukazują ekspresywne i zdeformowane sylwetki ludzkich głów. Krytyka sztuki dostrzegała w nich nawiązania do prymitywnej sztuki oraz indiańskich totemów.

Artysta był aktywny w licznych wystawach zarówno na rodzimym podwórku, jak i za granicą. Jego prace znajdują się w prestiżowych zbiorach, takich jak Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze oraz Muzeum Okręgowe w Olsztynie.

Nagrody i odznaczenia

W ciągu swojej bogatej kariery artystycznej, Władysław Zych zdobył wiele znaczących nagród i odznaczeń, które podkreślają jego wkład w sztukę i kulturę polską. Poniżej przedstawiono niektóre z nich:

• 1937 – wyróżnienie w konkursie na projekt polichromii kościoła w Chełmie,
• 1963 – wyróżnienie na wystawie Sztuka Użytkowa w XV-lecie PRL,
• Srebrny Krzyż Zasługi.

Wystawy

Wystawy indywidualne

Władysław Zych, uznawany za jednego z wybitnych artystów swojego czasu, miał wiele wystaw jednoosobowych, które przyciągały uwagę miłośników sztuki. Jego pierwsza znana indywidualna wystawa miała miejsce w 1931 roku w paryskiej Galerii Zak, gdzie zadebiutował na międzynarodowej scenie.

W 1938 roku artysta prezentował swoje prace zarówno w Sztokholmie, jak i w Nowym Jorku, co wyraźnie wskazuje na jego rosnącą popularność poza granicami Polski.

Powracając do kraju, w 1964 roku odbyła się jego wystawa w Galerii Sztuki MDM w Warszawie, dokumentująca jego artystyczne osiągnięcia.

Wystawy zbiorowe

Obok wystaw indywidualnych, Zych miał również okazję uczestniczyć w wielu wspólnych prezentacjach artystów. Już w 1930 roku brał udział w Wystawie Malarstwa zorganizowanej przez Polski Klub Artystyczny w Hotelu Polonia.

W 1936 roku uczestniczył w wystawie zatytułowanej „Sztuka i wnętrze” organizowanej w IPS, a w 1938 roku wystawiał swoje prace w Salon IPS. To był czas intensywnej działalności artystycznej, zwieńczonej prezentacją w 1939 roku w Londynie na Exhibition of Polish Art organizowanej w New Burlington Gallery.

Później, w 1952 roku, wziął udział w VIII Ogólnopolskiej Wystawie Zimowej w Radomiu oraz w 1954 roku na Wystawie Grupy „Powiśle” w Zachęcie. Jego obecność na XII Triennale Sztuki Użytkowej w Mediolanie w 1960 roku jeszcze bardziej podkreśliła jego znaczenie na międzynarodowej scenie artystycznej.

Ostatecznie, w 1964 roku Zych wystąpił na Ogólnopolskiej Wystawie poświęconej tkaninie, ceramice i szkle w Zachęcie, co ukazuje jego wszechstronność oraz różnorodność medium, w którym się wyrażał.

---

Oceń: Władysław Zych (artysta)

---