Feliks Michał Wygrzywalski, urodzony 20 listopada 1875 roku w Przemyślu, a zmarły 5 września 1944 roku w Rzeszowie, to postać niezwykle ważna w polskim malarstwie. Jego syn, Feliks Kazimierz Wygrzywalski, również obrał artystyczną ścieżkę jako malarz. Wygrzywalski rozpoczął swoją artystyczną drogę dzięki stypendium Fundacji im. Malinowskiego, które umożliwiło mu studia w latach 1893–1898 na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, a następnie w prestiżowej Académie Julian w Paryżu oraz w Włoszech.
W 1900 roku artysta osiedlił się w Rzymie, gdzie zawarł związek małżeński z Włoszką Różą Imassa. W stolicy Włoch, początkowo zajmował się kopiowaniem znakomitych dzieł takich twórców jak Caravaggio, Rafael, Guercin, Velázquez i Tycjan. Jego prace obejmowały również różnorodne krajobrazy oraz akty. Dodatkowo, jego ilustracje można było znaleźć w polskim tygodniku „Wędrowiec” oraz w niemieckich i rosyjskich czasopismach.
W 1906 roku artysta podjął międzykontynentalną podróż do Egiptu, gdzie stworzył wiele obrazów o tematyce orientalnej, w szczególności scenerii haremowych. Po dwóch latach wrócił do Lwowa, gdzie otrzymał zlecenie na dekorację ścian lwowskiej Izby Przemysłowo-Handlowej. Wygrzywalski angażował się również w scenografię teatralną, a podczas I wojny światowej przebywał na terenach Rosji, gdzie w Rostowie nad Donem objął posadę profesora rysunku. Powrócił do Lwowa w 1918 roku i uczestniczył w licznych wystawach malarskich, w tym w indywidualnej wystawie w lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w 1932 roku.
Jego twórczość, charakteryzująca się konserwatywnym podejściem, nie uległa wpływom ówczesnych awangardowych kierunków sztuki przełomu XIX i XX wieku. W Lwowie prowadził swój własny Salon Sztuki, który funkcjonował przy ul. Akademickiej 23 pod nazwą „Kunstaustellung” (w polskim tłumaczeniu Wystawa Sztuki). W tym miejscu wystawiane i sprzedawane były nie tylko jego obrazy, ale także dzieła innych artystów.
W obliczu trudnych warunków materialnych wielu artystów zmuszonych było sprzedawać swoje dzieła, aby zabezpieczyć byt. W lipcu 1944 roku, w obliczu nadciągającej Armii Czerwonej, Feliks Michał wyjechał z Lwowa, pozostawiając cały majątek za sobą. Podczas ewakuacji doszło do wypadku; spadł z furmanki, co według bliskich przyczyniło się do jego późniejszych dolegliwości zdrowotnych. Po przybyciu do Rzeszowa osiedlił się w kamienicy przy ul. Grunwaldzkiej 6, gdzie kontynuował malowanie, aż do momentu śmierci spowodowanej wylewem krwi do mózgu.
Został pochowany 7 września 1944 roku na cmentarzu Rzeszów-Pobitno (Dzielnica IX, Rząd 6 Grób 11). Pochówku dokonał ks. Karol Jendyk z kościoła farnego w Rzeszowie. Jego grobowiec nie przetrwał do dnia dzisiejszego, gdyż na przełomie lat 70. i 80. XX wieku na jego miejscu postawiono grobowiec innej rodziny.
Prace Feliksa Michała Wygrzywalskiego można znaleźć w prestiżowych zbiorach takich jak Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Szczecinie oraz w Lwowskiej Galerii Sztuki i w kolekcjach prywatnych. Artysta jest szczególnie ceniony na rynku antykwarycznym jako marynista i twórca przedstawień śródziemnomorskich oraz orientalnych scen rodzajowych. Wystawy jego prac organizowane były z kolekcji prywatnych, a w 2012 roku Muzeum Miasta Łodzi zorganizowało wystawę „Między Capri a Lwowem – malarskie podróże Feliksa Michała Wygrzywalskiego”, a w 2013 roku Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku zorganizowało wystawę „Nad ciepłym morzem. Feliks Michał Wygrzywalski”.
Przypisy
- Wystawa prac Feliksa Wygrzywalskiego w Muzeum Miasta Łodzi | dzieje.pl [dostęp 11.01.2020 r.]
- „Nad ciepłym morzem”. Feliks Michał Wygrzywalski - Wystawy czasowe - Archiwum - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku [dostęp 11.01.2020 r.]
- dMuseion Digital Museum [online], cyfrowe.mnw.art.pl [dostęp 11.01.2020 r.]
- Muzeum Narodowe w Krakowie - zbiory cyfrowe [online], zbiory.mnk.pl [dostęp 11.01.2020 r.]
- Szczegóły - Kolekcje NMM [online], kolekcje.nmm.pl [dostęp 11.01.2020 r.]
- Sztuka europejska 1800-1945 - Muzeum Narodowe w Szczecinie [online], muzeum.szczecin.pl [dostęp 11.01.2020 r.]
- Lwowska Galeria Sztuki [online], www.lwow.com.pl [dostęp 11.01.2020 r.]
- Orientalizm w malarstwie, rysunku i grafice w Polsce w XIX i 1. połowie XX wieku [online], orientalizm.mnw.art.pl [dostęp 10.10.2019 r.]
- EwaE. Houszka EwaE., PiotrP. Łukaszewicz PiotrP., Malarstwo polskie od baroku do modernizmu. Katalog zbiorów. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2013, s. 335–336.
- Morze w obrazach artystów polskich XX w., katalog wystawowy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, 2001.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Irena Bierwiaczonek-Polak | Tadeusz Kondrat | Małgorzata Trybalska | Dawid Schneuer | WDK | Czesław Marek | Teofił Kopystynski | Zeamsone | Roman Huszczo | Gabriela Gąsior | Władysław Zych (artysta) | Agata Wątróbska | Wojciech Jan Śmietana | Jadwiga Gamska-Łempicka | Katarzyna Radochońska | Bernard Henner (junior) | Lesław Lic | Edward Wolanin | Grzegorz Krawiec | Józef KondratOceń: Feliks Michał Wygrzywalski