Otto Axer, znany również pod pseudonimem O.Rex, to wyróżniająca się postać w polskiej sztuce. Urodził się 3 sierpnia 1906 roku w Przemyślu, a zakończył swoje życie 24 maja 1983 roku w Warszawie. Był nie tylko utalentowanym malarzem, ale także znakomitym scenografem oraz oddanym pedagogiem, który swoją pasją i wiedzą inspirował kolejne pokolenia artystów.
Jego prace artystyczne oraz działalność nauczycielska pozostawiły trwały ślad w polskiej kulturze, a jego twórczość do dziś wzbudza zainteresowanie i podziw.
Życiorys
Otto Axer, syn Paula, spędził swoje dzieciństwo w Lwowie, gdzie ojciec prowadził szkołę muzyczną. W 1924 roku rozpoczął edukację artystyczną na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uczęszczał do pracowni cenionych artystów, takich jak Władysław Jarocki, Wojciech Weiss oraz Fryderyk Pautsch. Po zakończeniu studiów w 1929 roku, w latach 1929-1930, uczęszczał do Szkoły Mistrzowskiej, a następnie udał się na roczne stypendium do Paryża.
Po powrocie do Polski, od 1932 roku, Axer zaczął pracować jako scenograf w teatrach Warszawy, Łodzi i Krakowa. Jego twórczość w Łodzi obejmowała m.in. scenografię dla teatralnej interpretacji „Kobiety bez skazy” Gabrieli Zapolskiej, która była wystawiana w sezonie 1937/1938 w reżyserii Włodzimierza Krasnowieckiego. W swoich projektach często współpracował z Leonem Schillerem.
W 1940 roku Axer został uwięziony w warszawskim getcie, lecz udało mu się z niego uciec. Po upadku powstania warszawskiego, w którym brał udział pod pseudonimem Oleksiak, trafił do obozu jenieckiego Stalagu XIa Altengrabow, gdzie przebywał aż do końca II wojny światowej.
Po wojnie, wracając do kraju, Axer zawarł współpracę z Teatrem Wojska Polskiego w Łodzi. W 1949 roku osiedlił się w Warszawie, gdzie kontynuował pracę w Teatrze Polskim. W latach 1947-1952 był także wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi, a od 1959 roku przygotowywał scenografie do programów telewizyjnych. Zakończył swoją działalność w Teatrze Polskim w 1973 roku, a następnie skupił się na malarstwie oraz grafice.
W 1979 roku Otto Axer otrzymał tytuł Zasłużonego Członka Związku Artystów Scen Polskich. Jego bratankiem był Erwin Axer, z którym wielokrotnie współpracował przy realizacji spektakli w Teatrze Współczesnym.
Mieszkał w Warszawie, w lokalu przy ul. Odyńca 27/9. Po śmierci został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze A 15-4-20.
Ordery i odznaczenia
Otto Axer, znany z licznych osiągnięć, został uhonorowany wieloma nagrodami i odznaczeniami, które podkreślają jego znaczący wkład w życie społeczne i kulturalne. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:
- Order Sztandaru Pracy I klasy, przyznany w 1964 roku,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 11 lipca 1955 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany dwukrotnie: pierwszy raz 22 lipca 1952 roku oraz drugi raz 13 listopada 1953 roku,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 19 stycznia 1955 roku.
Nagrody
Otto Axer, uznawany za wybitnego artystę, zdobył szereg prestiżowych nagród w dziedzinie scenografii, odzwierciedlających jego ogromny wkład w polski teatr i sztukę.
- W 1949 roku otrzymał nagrodę na Festiwalu Sztuk Radzieckich za swoją znakomitą scenografię do przedstawienia Na dnie autorstwa Maksyma Gorkiego, które odbyło się w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi,
- W 1951 roku został uhonorowany Nagrodą Państwową II stopnia (zespołowo) za scenografię do sztuki Mądremu biada Aleksandra Gribojedowa, prezentowanej w Teatrze Polskim w Warszawie,
- W 1963 roku zdobył Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia podczas wystawy „Polskie dzieło plastyczne w 15-leciu PRL”,
- W 1965 roku jego praca nad scenografią do przedstawienia Aktor Cypriana Kamila Norwida w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie została doceniona zdobyciem nagrody na V Kaliskich Spotkaniach Teatralnych,
- W tym samym roku Axer otrzymał także Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za całokształt swojej pracy artystycznej w dziedzinie scenografii.
Przypisy
- Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 14.06.2020 r.]
- Otto Axer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 28.12.2019 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400, na wniosek Ministra Kultury i Sztuki (s. 1630).
- M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej - w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
- M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- Nagrody na Festiwalu Sztuk Radzieckich Trybuna Ludu z 24.12.1949 r.
- „Łódź w Ilustracji”, 1.01.1938 r., nr 1, s. 1.
- Słownik artystów plastyków. Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945–1970. Słownik biograficzny. Maria Serafińska (kierownik redakcji). Warszawa: Okręg Warszawski ZPAP, 1972, s. 22.
- Powstańcze biogramy – Otto Axer.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Józef Kondrat | Grzegorz Krawiec | Edward Wolanin | Lesław Lic | Bernard Henner (junior) | Katarzyna Radochońska | Jadwiga Gamska-Łempicka | Wojciech Jan Śmietana | Agata Wątróbska | Władysław Zych (artysta) | Stanisława Zacharko | Paweł Sęk | Krzysztof Iwaneczko | Janusz Apakoń | Salcia Hałas | Aleksander Rybicki | Jadwiga Sawicka | Zygmunt Mossoczy | Stanisław Orzechowski (pisarz) | Gracja NiedźwiedźOceń: Otto Axer