Janusz Apakoń

Kultura i sztuka

Janusz Apakoń, znany również pod pseudonimem Czarny Koń, to postać, której życie i twórczość zasługują na uwagę. Urodził się 1 stycznia 1890 roku w Przemyślu, miejscu, które w tamtych czasach było istotnym punktem na mapie Polski.

W trakcie swojej kariery artystycznej Apakoń stał się nie tylko malarzem, ale również żołnierzem Legionów Polskich, co wskazuje na jego patriotyzm i zaangażowanie w walkę o wolność ojczyzny. Jako major Wojska Polskiego, miał istotny wpływ na wydarzenia historyczne, które miały miejsce w Polsce.

Niestety, jego życie nie było pozbawione tragicznych doświadczeń. Janusz Apakoń został więźniem obozu koncentracyjnego w Płaszowie, co odbiło się na jego zdrowiu psychicznym i artystycznym. Zmarł w 1945 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie ślad w historii polskiego malarstwa i patriotyzmu.

Życiorys

Po zakończeniu nauki w gimnazjum w Przemyślu, Janusz Apakoń związał swoje losy z Związkiem Strzeleckim, a niebawem został przydzielony do 3 kompanii III batalionu 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Jego kariera wojskowa rozwijała się, a wkrótce potem objął stanowisko wachmistrza w 5 szwadronie 2 pułku ułanów. Po jesieni 1917 roku, Apakoń został przydzielony do wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie stacjonował w Krakowie, co otworzyło mu drzwi do rozpoczęcia studiów na Akademii Sztuk Pięknych. W okresie dwóch semestrów uczęszczał do pracowni Józefa Mehoffera, jednak z powodu przeniesienia do 1 pułku ułanów musiał przerwać edukację.

W listopadzie 1918 roku, w szeregach 9 pułku ułanów Małopolskich, w stopniu rotmistrza, wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej oraz w obronie Lwowa. W 1921 roku przeszło go do rezerwy, gdzie pozostał z przydziałem do 9 pułku ułanów. W 1934 roku był zarejestrowany w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Lwowie, kontynuując służbę jako rotmistrz rezerwy w Trembowli. Powrócił na studia w 1927 roku, skupiając się na nauce pod kierunkiem Józefa Mehoffera oraz Jana Wojnarskiego. Po raz pierwszy zaprezentował swoje prace na wystawie zorganizowanej w 1931 roku przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, a także brał udział w wernisażu Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”.

Podczas studiów regularnie otrzymywał wyróżnienia i nagrody, w tym stypendium przyznawane przez Fundusz Kultury Narodowej. Po ukończeniu nauki w 1932 roku, Janusz zajął się pełnoetatową twórczością, aktywnie uczestnicząc w różnych wystawach i wernisażach. W 1935 roku uzyskał stypendium rządowe, które umożliwiło mu wyjazd do Francji, gdzie powstało wiele jego pejzaży. Po powrocie skupił się na dalszym rozwoju artystycznym, prezentując swoje dzieła w Warszawie, Krakowie oraz Lwowie. Był aktywnym członkiem krakowskiego Towarzystwa Artystów Grafików oraz Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków.

Latem 1939 roku we Francji zorganizowano wystawę objazdową twórczości Apakonia, jednakże z powodu nadciągających wydarzeń politycznych artysta wrócił do kraju w sierpniu. Po mobilizacji wziął udział w kampanii wrześniowej, awansując na stopień majora. Po upadku kampanii związał się z Związkiem Walki Zbrojnej a następnie z Armią Krajową. Niestety, podczas aresztowania przez Gestapo został osadzony w obozie koncentracyjnym w Płaszowie, gdzie był jednym z przywódców buntu, który miał miejsce w styczniu 1945 roku. Zmarł w lutym tego samego roku w obozie.

Twórczość Janusza Apakonia obejmowała różnorodne dziedziny, w tym malarstwo olejne, akwaforty oraz akwatinty. Tematy, które przyciągały jego uwagę, to martwa natura, pejzaże oraz portrety. W późniejszych latach życia, artysta poświęcił część swojego dorobku artystycznego tematyce wojennej. Jego udział w obu wojnach światowych został uhonorowany odznaczeniem orderu Virtuti Militari oraz dwukrotnym Krzyżem Walecznych.

Przypisy

  1. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 118, 593.
  2. Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 59.

Oceń: Janusz Apakoń

★★★★★
Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:7