Emil Gaweł

Polityka i administracja

Emil Gaweł, urodzony 22 lutego 1876 roku w Przemyślu, był osobą o niezwykle bogatym dorobku zawodowym i społecznym. Jego życie zakończyło się 16 lutego 1921 roku w Tule, pozostawiając po sobie istotny ślad w historii.

Był nie tylko wykształconym prawnikiem – doktorem praw, ale również zauważanym adwokatem, który angażował się w życie społeczne oraz działalność w ramach sokolego ruchu. Jego aktywność w tych dziedzinach miała znaczący wpływ na rozwój lokalnej społeczności.

Zaangażowanie Emila w sprawy patriotyczne, a także jego wojskowa przeszłość jako oficer, pokazuje jego silne przywiązanie do ojczyzny oraz determinację w dążeniu do jej dobra.

Życiorys

Emil Gaweł przyszedł na świat 22 lutego 1876 roku w Przemyślu. Był dzieckiem adwokata dr. Jana Gawła (1845-1913) oraz Marii Magdaleny z domu Bilińskiej (1848-1935), która pochodziła z rodziny Ludwika i Sabiny z domu Pieniążek. W jego rodzinie wyróżniało się kilka postaci, w tym Bronisław (ur. 1879, zm. prawdopodobnie 1939, nauczyciel), Józef (jeden z bliźniaków, ur. i zm. 30 marca 1882), Władysław Zygmunt (drugi z bliźniaków, ur. 30 marca 1882, zm. 14 maja 1882), Stanisław (1883-1951, duchowny rzymskokatolicki, kapelan wojskowy), Janina Maria (1886-1972) oraz Marian (1889–1937, oficer) i Leonard (1893-1954).

W początkowych latach życia uczył się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie zakończył VI klasę w roku 1892. W gronie jego kolegów szkolnych znajdowały się znane osobistości, takie jak Władysław Kucharski i Franciszek Słuszkiewicz. W 1894 roku zdał egzamin maturalny w C. K. Gimnazjum w Jaśle, gdzie w jego klasie uczył się także Piotr Niezgoda. W końcu roku uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku został uznany za mieszkańca tego miasta.

W latach zaboru austriackiego, w ramach autonomii galicyjskiej, rozpoczął karierę urzędniczą. Od około 1900 roku był auskultantem przy C. K. Sądzie Krajowym Wyższym w Krakowie oraz przy C. K. Sądzie Krajowym w Krakowie, gdzie jego ojciec również pełnił funkcję adwokata. Po uzyskaniu tytułu doktora praw, w 1904 roku pełnił funkcję koncypienta adwokackiego w Jaśle. 22 maja 1909 roku zarejestrowano go na liście adwokatów z siedzibą w Sanoku, gdzie od tego momentu zaczynał swoją karierę przy C. K. Sądzie Powiatowym w Sanoku, urzędował przy ulicy Tadeusza Kościuszki w Sanoku. W roku 1913 został wybrany na przysięgłego zastępcę w C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku. Zawarł małżeństwo z kobietą, która aktywnie działała w Towarzystwie św. Wincentego à Paulo w Sanoku. W dniu 24 marca 1912 roku doszło do rabunkowego włamania w ich domu, które zostało skutecznie rozwiązane dzięki pracy sierżanta policji miejskiej Michała Guzika.

Emil był również aktywnym członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, do którego przystąpił w latach 1893, 1909 oraz 1912. Pełnił funkcję prezesa tego gniazda od 24 marca 1911 do 1914 roku, uzyskując mandatu delegata do Związku i Okręgu w 1913 roku. Jako przewodniczący ostatniego walnego zgromadzenia przed wybuchem I wojny światowej odegrał istotną rolę w organizacji. Był również członkiem sanockiego wydziału Towarzystwa Szkoły Ludowej oraz skarbnikiem sanockiego związku okręgowego TSL, który powstał 8 grudnia 1810 roku. W październiku 1911 roku dołączył do komisji powszechnego podatku zarobkowego III klasy, a także stanął na czele założonej w tym czasie Polskiej Spółki Handlowej Kram T.S.L. w Sanoku, w towarzystwie nauczycieli Józefa Zachary i Stanisława Krogulskiego. Aktywnie działał w ramach sanockiego Towarzystwa św. Wincentego à Paulo, a także pełnił funkcję redaktora lokalnego czasopisma „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. W grudniu 1910 roku został zastępcą radnego w wyborach do rady miejskiej, będąc także członkiem stowarzyszenia Upiększania Miasta Sanoka.

W C. K. Armii mianowano go kadetem rezerwy artylerii fortecznej już 1 stycznia 1902 roku. Od tego momentu był przydzielony do rezerwy 2 Pułku artylerii fortecznej w Krakowie, gdzie działał jako zastępca oficera od około 1905 do 1907 roku. Po uzyskaniu tytułu doktora praw, na początku stycznia 1907 roku, jako rezerwowy kadet, uzyskał awans na stopień porucznika piechoty w C. K. Obronie Krajowej. Od tego momentu, do około 1912 roku, był przydzielony do 32 Pułku piechoty obrony krajowej w Nowym Sączu.

Gdy wybuchła I wojna światowa, Emil został powołany do służby w armii austriackiej. Na początku września 1914 roku jego awans na nadporucznika obrony krajowej na czas wojny został ogłoszony. Brał udział w obronie Twierdzy Przemyśl, a także dokonał przekładu felietonu pt. Pierwsze oblężenie Przemyśla. Wrzesień-październik 1914, napisanego przez dziennikarza Alexandera Roda-Roda, wydanego w 1915 roku. Po upadku Twierdzy Przemyśl, Emil został wzięty do niewoli przez Rosjan, z której niestety już nie powrócił do Sanoka. Zgodnie z dokumentacją opracowaną przez Sekcję Historyczną Komendy Głównej Koła Żołnierzy b. 5 Syberyjskiej Dywizji WP, opublikowaną w czasopiśmie „Sybirak”, Emil Gaweł zmarł 16 lutego 1921 roku w Tule, mając stopień porucznika. Zgodnie z relacjami Tadeusza Miękisza, zmarł on po kilku latach, zarażony tyfusem, już na polskiej ziemi niepodległej II Rzeczypospolitej.

Podczas obchodów 130-lecia gniazda TG „Sokół” w Sanoku, zorganizowanych 29 czerwca 2019 roku, w gmachu tegoż zainstalowano tablicę upamiętniającą 10 zasłużonych dla organizacji sokolej i Sanoka, w tym Emila Gawła.

Przypisy

  1. Sprawozdanie 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 2019. [dostęp 04.08.2019 r.]
  2. 130 lat sanockiego „Sokoła” 1889-2019. Druhowie zasłużeni dla „SokołaA” i Sanoka. sokolsanok.pl. [dostęp 04.08.2019 r.]
  3. Jan Gaweł. gosiewski.eu. [dostęp 11.03.2019 r.]
  4. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 143.
  5. Z kraju. Sanok. „Nowa Reforma”. Nr 175, s. 2, 19.04.1910 r.
  6. Kronika. Koło T. S. L.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 1, s. 3, 01.05.1910 r.
  7. Kronika. Związek okręgowy kół T. S. L.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 33, s. 3, 11.12.1910 r.
  8. Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 143.
  9. Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 21.
  10. Ś. p. major Marian Gaweł. „Codzienna Gazeta Handlowa”. Nr 267, s. 8, 21-22.11.1937 r.
  11. Nekrolog. „Ilustrowany Kurier Codzienny”. Nr 205, s. 6, 26.07.1935 r.
  12. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 44, s. 3, 22.10.1911 r.
  13. Lista roczna przysięgłych w obrębie c. k. Sądu obwodowego w Sanoku na rok 1913. „Dziennik Urzędowy c.k. Starostwa i c.k. Rady szkolnej okręgowej w Sanoku”. Nr 4, s. 4, 15.02.1913 r.
  14. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 14, s. 3, 02.04.1911 r.
  15. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 42, s. 3, 12.10.1913 r.
  16. Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za lata 1914., 1915., 1916., 1917., 1918. i 1919.. Sanok: 1920, s. 5.
  17. Bronisław Gaweł. gedanopedia.pl. [dostęp 03.10.2017 r.]
  18. Awans noworoczny w rezerwie c. i k. armii. „Gazeta Lwowska”. Nr 7, s. 2, 10.01.1907 r.
  19. Dziennik Urzędowy. Rozmaite obwieszczenia. „Gazeta Lwowska”. Nr 119, s. 8, 27.05.1909 r.
  20. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1892. Sanok: Fundusz Naukowy, 1892, s. 56.
  21. Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 159.

Oceń: Emil Gaweł

★★★★★
Średnia ocena:4.49 Liczba ocen:24