Maurycy Axer, wcześniej znany jako Moritz Joachim Axer, urodził się 4 czerwca 1886 roku w Przemyślu. Jego życie zakończyło się w październiku 1942 roku w Radymnie. Był on wybitnym polskim adwokatem oraz aktywnym działaczem społecznym, który pochodził z żydowskiej rodziny.
Jego działalność na polskim gruncie oraz zaangażowanie w sprawy społeczne pozostaje ważnym elementem jego dziedzictwa.
Życiorys
Maurycy Axer był synem Abrahama Leona Axera, adiunkta urzędu podatkowego, oraz Fanny Grün. W 1904 roku uzyskał świadectwo dojrzałości, co pozwoliło mu na podjęcie studiów prawniczych we Wszechnicy Lwowskiej oraz na Uniwersytecie Lwowskim. W okresie od 1914 do 1916 roku służył w armii austriackiej, gdzie był członkiem 4 baterii 10 pułku haubic polowych.
20 lutego 1916 roku w Wiedniu zawarł związek małżeński z Ernestyną Fryderyką Schuster. W tym samym roku, w sierpniu, został przydzielony do żandarmerii polowej i skierowany na front albański, gdzie spędził dziewięć miesięcy. 1 stycznia 1917 roku na świat przyszedł jego pierworodny syn Erwin, który później zyskał renomę jako utalentowany reżyser.
Po powrocie z Albanii, Axer został przeniesiony do 6 baterii miotaczy min 25 pułku artylerii, a potem do grupy uzupełnień artylerii polowej. Ostatecznie trafił do 2 baterii 124 pułku artylerii polowej. W rezultacie służby wojskowej przeszedł do rezerwy w stopniu porucznika. Po zakończeniu wojny, od listopada 1919 roku mieszkał z rodziną we Lwowie, gdzie prowadził własną kancelarię adwokacką.
Jako adwokat Maurycy Axer specjalizował się w sprawach karnych i brał udział w licznych głośnych procesach, w tym procesie „świętojurskim” w 1922 roku, obronie Naftalego Botwina w 1925 roku oraz w sprawie Rity Gorgonowej w 1932 roku. Był umiędzynarodowo uznawany za jednego z najwybitniejszych mówców lwowskiej palestry, co przyniosło mu przydomek „lwowskiego Cicero”. Aktiv ował również w komisji Inicjatywnej Wydziału Izby Adwokackiej oraz był członkiem komitetu założycielskiego i redakcji lwowskiego czasopisma „Głos Prawa”.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej we wrześniu 1939 roku Axer pracował jako administrator w Państwowym Polskim Teatrze Dramatycznym. W czerwcu 1941 roku, po przybyciu Niemców, krótko zajmował stanowisko w wydziale mieszkaniowym Judenratu oraz w warsztatach samochodowych. Niestety, 1 września 1942 roku został aresztowany; po kilkunastodniowym przetrzymywaniu w więzieniu przy ul. Łąckiego, znalazł się w transporcie do obozu zagłady w Bełżcu. Mimo starań, aby uciec z pociągu, został pojmany przez niemieckich żołnierzy.
Axer poniósł tragiczną śmierć, gdyż został rozstrzelany na cmentarzu żydowskim w Radymnie. Po jego śmierci, został symbolicznie pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie, w kwaterze A-2-37.
Przypisy
- Zenon Andrzejewski: Axer Maurycy. W: Przemyski Słownik Biograficzny. T. 3. Przemyśl: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, Archiwum Państwowe w Przemyślu, 2016 r., s. 26.
- Zenon Andrzejewski: Axer Maurycy. W: Przemyski Słownik Biograficzny. T. 3. Przemyśl: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, Archiwum Państwowe w Przemyślu, 2016 r., s. 25.
- Zenon Andrzejewski: Axer Maurycy. W: Przemyski Słownik Biograficzny. T. 3. Przemyśl: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, Archiwum Państwowe w Przemyślu, 2016 r., s. 24.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Jan Welisław Lewicki | Andrzej Jakubecki | Marek Zubik | Michał Rusinek (prawnik) | Marek Bojarski | Iwona Olejnik | Rafał Sura | Marek Chmaj | Edward Lorenz (sędzia) | Leonard Piętak | Jakob BuchbandOceń: Maurycy Axer