Jan Welisław Lewicki

---

Życiorys

Jan Welisław Lewicki przyszedł na świat w Przemyślu, gdzie odbył chrzest w obrządku grecko-katolickim. Jego ojciec, Jan Lewicki, był pedagogiem, pełniącym funkcję profesora w „c. k. Gimnazyum wyższym” (aktualnie I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu), a później pracował jako inspektor szkół średnich w C. K. Radzie Szkolnej Krajowej w Galicji Wschodniej. Matka, Olimpia Zofia z domu Zatońska, aktywnie uczestniczyła w działalności organizacji kobiecych we Lwowie w późniejszych latach.

Jan rozpoczął naukę w C. K. Gimnazjum w Przemyślu w roku szkolnym 1878/1879, a swoje świadectwo dojrzałości otrzymał w 1886 roku. Tego samego roku podjął studia na Wydziale Prawa i Administracji na C. K. Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie, gdzie zaliczył cztery semestry. Następnie kontynuował naukę przez dwa semestry w c. k. Uniwersytecie Wiedeńskim, a na ostatnie dwa powrócił do Lwowa, kończąc studia z uzyskaniem doktoratu. Po zakończeniu edukacji zatrudnił się w Namiestnictwie Galicji we Lwowie, a przed końcem lat 90. XIX wieku przeszedł do Kancelarii Cywilnej cesarza Franciszka Józefa I w Wiedniu.

W szybko rozwijającej się karierze awansował na szefa Kancelarii Cywilnej cesarza, zyskując również status jego osobistego doradcy. Warto zaznaczyć, że Stanowisko to dajeło mu wyjątkowy dostęp do wiedzy o specyfice pracy monarchy i sytuacji na dworze. Od początku swojego pobytu w Wiedniu aktywnie działał na rzecz austriackiej Polonii, m.in. w Polskim Towarzystwie Szkoły Ludowej.

Gdy tylko pojawiały się problemy w działalności polskich organizacji, Lewicki najczęściej obejmował kierownicze funkcje, co przyczyniało się do ich revitalizacji. Tak było na przykład w przypadku Stowarzyszenia Polskiego „Strzecha”, z którym związał się w 1907 roku, realizując ideę Domu Polskiego w Wiedniu. Funkcję Prezesa tego stowarzyszenia pełnił w latach 1920–1925, kiedy to „Strzecha” rozwijała się wyjątkowo dynamicznie.

Po zakończeniu I wojny światowej Lewicki, razem z hr. Karolem Lanckorońskim, Kazimierzem Chłędowskim i Bernardem Szarlittem, wszedł w skład Komisji Rewindykacyjnej, której celem było ustalenie warunków zwrotu dóbr naukowych i kulturalnych przez Austrię dla odradzającej się Polski. W kraju jego tytuł funkcjonował jako „likwidator majątku Habsburgów”, co odzwierciedlało znaczenie jego roli w tamtym czasie.

Kiedy w marcu 1938 roku Austria została anektowana przez III Rzeszę, działalność polonijnych instytucji została radykalnie ograniczona, co skłoniło Lewickiego do powrotu do Lwowa. W drodze przywiózł urny z prochami matki Zofii oraz żony Kamili. Dnia 13 sierpnia 1938 roku ich prochy złożył w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim.

Po zakończeniu II wojny światowej Lewicki opuścił Lwów jako uchodźca, osiedlając się w powiecie Brzesko. Początkowo mieszkał w dworze w Lusławicach nad Dunajcem, a później znalazł miejsce w Zakliczynie, zajmując pokój na plebanii parafii św. Idziego Opata. Jako miłośnik muzyki posiadał tam fortepian, który stanowił ważny element jego umeblowania. W wyniku operacji, która miała miejsce w 1954 roku w Tarnowie, Lewicki został umieszczony w Domu Starców przy ul. Starodąbrowskiej 53, gdzie zmarł 16 marca tego samego roku. Został pochowany na Cmentarzu parafialnym w Zakliczynie, w sektorze D, w grobie nr 21.

Życie prywatne

Jan Welisław Lewicki był mężczyzną, który cenił sobie życie rodzinne. Jego żoną była Kamila Filipina, z domu Piątkowska, córka Józefa oraz Filipiny z d. Reczuska. Kamila przyszła na świat 4 września 1871 roku we Lwowie, gdzie spędziła większość swojego życia. Zmarła 28 stycznia 1934 roku w Wiedniu, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim, także we Lwowie.

Jan i Kamila wzięli ślub w Bazylice Metropolitalnej we Lwowie, ceremonia miała miejsce 10 października 1895 roku. Para, choć bardzo zżyta, nie doczekała się potomstwa, co pozwoliło im skupić się na swoich pasjach.

Pasję do podróży Lewicki rozwijał intensywnie, uczestnicząc w licznych wyjazdach organizowanych przez cesarski dwór. Jego podróże obejmowały m.in. kurort Bad Ischl, pałac na Korfu oraz zamek w pobliżu Triestu, znany dzisiaj jako Castello di Miramare. Szczególnie fascynowały go Włochy, a także wyprawy do malowniczych fiordów Norwegii oraz na Spitsbergen.

Jako zapalony turysta, Jan z zamiłowaniem uprawiał turystykę górską. Alpy, w szczególności masyw Adamello, były jednymi z jego ulubionych miejsc. Jego pasja nie ograniczała się tylko do podróży – z zamiłowania był również fotografikiem. Jako pionier fotografii kolorowej, zostawił po sobie cenny zbiór przeźroczy wykonanych na szklanych płytach, które dokumentowały jego podróże i przygody.

Ordery i odznaczenia

Jan Welisław Lewicki był osobą uhonorowaną wieloma odznaczeniami, które podkreślają jego zasługi i osiągnięcia. Wśród najważniejszych wyróżnień, które otrzymał, znajdują się:

• kawaler Orderu Franciszka Józefa,
• jubileuszowy Pamiątkowy Medal dla Urzędników Cywilnych,
• jubileuszowy Krzyż Dworski,
• komandor II Klasy Orderu Fryderyka (Wirtembergia),
• oficer Orderu Leopolda (Belgia).

---

Oceń: Jan Welisław Lewicki

---