Parafia Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu

---

Historia

Historia parafii w Przemyślu sięga prawdopodobnie II połowy X wieku, kiedy to powstała pierwsza parafia z kościołem, a teren ten należał do czeskiej diecezji praskiej. Wkrótce po tym, król Bolesław Chrobry zainicjował budowę kościoła grodowego na zamku. Przed rokiem 1080, przy osadzie grodowej, król Bolesław Śmiały zrealizował fundację kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Mikołaja. Fragmenty murów tego historycznego kościoła zachowały się do dzisiaj pod prezbiterium aktualnej katedry.

W 1340 roku, kiedy Przemyśl na stałe włączono do Polski, rola kościoła parafialnego znacząco wzrosła. Po utworzeniu diecezji przemyskiej, dotychczasowy kościół parafialny stał się katedrą, a parafia przemyska zyskała nowy drewniany kościół pod wezwaniem św. Piotra. Z kolei w 1391 roku beneficjum parafii zostało przyłączone do uposażenia kapituły katedralnej. Od tego momentu jeden z kanoników posiadał urząd proboszcza parafii.

W 1412 roku do parafii miasto przydzieliło kościół pw. św. Mikołaja jako kościół filialny, który ostatecznie rozebrano w 1460 roku. W okresie między 1460 a 1559 rokiem zbudowano obecną katedrę, która na stałe weszła w rolę kościoła parafialnego, a parafia uzyskała status katedralnej. Kościół pw. św. Piotra, będący dotychczasowym kościołem parafialnym, rozebrano w 1672 roku. Z momentem oddania katedry do użytku rozpoczęto prace przebudowujące, które nadały jej styl barokowy.

Konsekracja katedry miała miejsce 3 maja 1744 roku, a ceremonię przeprowadził biskup Wacław Hieronim Sierakowski. 15 sierpnia 1766 roku miało miejsce historyczne wydarzenie, kiedy to figura Matki Bożej Jackowej z Dzieciątkiem została ukoronowana papieskimi koronami przez kanclerza kapituły, biskupa Ignacego Krzyżanowskiego, w imieniu ówczesnego ordynariusza biskupa Walentego Wężyka. W 1960 roku, katedra została uhonorowana tytułem bazyliki mniejszej. Ponadto, 25 marca 1992 roku po utworzeniu archidiecezji i metropolii przemyskiej, parafia przemyska zyskała miano archikatedralnej.

Arcybiskupa rodzina związała się z osobami szczególnego kultu, do których należą figura Matki Bożej Jackowej, św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara oraz bł. ks. Jana Balickiego. W archikatedrze znajdują się również ich relikwie, które stanowią cenny element lokalnej tradycji i duchowości.

Proboszczowie parafii

W historii parafii Archikatedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu, lista proboszczów odgrywa ważną rolę, ukazując rozwój duchowy oraz kierownictwo kościoła przez lata. Przedstawiamy krótką chronologię osób pełniących tę funkcję:

• ks. Wojciech Brygilewicz – nieznany okres
• ks. Józef Ziemiański – do 1878 roku
• ks. Jakub Glazer – 1878–1886
• ks. Juliusz Paszyński – 1886–1897
• ks. Jakub Federkiewicz – 1897–1901
• ks. Karol Krementowski – 1901–1909
• ks. Władysław Sarna – 1909–1929
• ks. Konstanty Bieda – 1929–1935
• ks. kan. Zygmunt Męski – 1935–1949
• ks. prał. Jan Grochowski – 1949–1958
• ks. kan. Jan Bazan – 1959–1977
• ks. prał. Edward Prędki – 1977–1985
• ks. prał. Marian Burczyk – 1985–1995
• ks. prał. Stanisław Cebula – 1995–2002
• ks. prał. Mieczysław Rusin – od 2002 roku do chwili obecnej

Każdy z wymienionych proboszczów wniósł coś wyjątkowego do parafii, podtrzymując i rozwijając jej życie religijne oraz wspólnotowe.

Zasięg parafii

Do społeczności parafialnej przynależy 6 850 wiernych, którzy zamieszkują w obszarze obejmującym różnorodne ulice oraz placówki. W szczególności mieszkańcy osiedli i ulic, takich jak:

• Akacjowa,
• Bakończycka,
• ks. Jana Balickiego,
• Ireny Benszówny,
• Biblioteczna,
• Biskupia,
• Bławatkowa,
• Chocimska,
• Fryderyka Chopina,
• Dionizego Czachowskiego,
• Czerwińska,
• Domowa,
• Plac Dominikański,
• Aleksandra Fredry,
• ks. Jakuba Federkiewicza,
• ks. Biskupa Karola Fischera,
• Grochowska (do numeru 20),
• Grodzka,
• gen. Stefana Grota – Roweckiego,
• Hubala,
• Władysława Jagiełły,
• Kapitulna (numery parzyste oraz numer 5),
• Kasztanowa,
• Katedralna (numery parzyste),
• Plac Katedralny,
• Piotra Kmity,
• Tadeusza Kościuszki,
• Krakusa,
• Królowej Jadwigi,
• Kupały,
• Waleriana Łukasińskiego,
• Jana Matejki,
• Mieszka I,
• Parkowa,
• Bł. Biskupa Józefa Sebastiana Pelczara (numery parzyste),
• Piasta Kołodzieja,
• Pikulicka,
• ks. Jerzego Popiełuszki,
• Przemysława,
• Witolda Regera,
• Mikołaja Reja,
• Tadeusza Rejtana,
• Rodzinna,
• Różana,
• Rynek (numery 15 – 20),
• Sanocka (numery 1 – 17),
• Zygmunta Sierakowskiego,
• Henryka Sienkiewicza,
• Skalna,
• Juliusza Słowackiego,
• Franciszka Smolki,
• Piotra Stachiewicza,
• Henryka Sucharskiego,
• Krystyna Szykowskiego,
• Sąsiedzka,
• Tatarska,
• Wandy,
• Bernarda Wapowskiego,
• Walerego Waygarta,
• Wybrzeże marszałka Józefa Piłsudskiego,
• Bohdana Zaleskiego,
• Zamkowa,
• Żołnierzy I Armii Wojska Polskiego (numery nieparzyste 1 – 3),
• Żwirowa.

Każda z wymienionych lokalizacji stanowi część łączącej społeczności duchowej, w której wierni uczestniczą w życiu parafialnym oraz wydarzeniach sakralnych.

---

Oceń: Parafia Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu

---