Mieczysław Rzechorzek, znany również pod pseudonimem „Frank”, to postać, która znacząco wpisała się w historię Polski oraz krajów, w których żył i działał. Urodził się 23 kwietnia 1924 roku w Przemyślu i przez całe życie był związany z lotnictwem oraz działalnością społeczną.
W trakcie swojej kariery zawodowej pełnił rolę lotnika-obserwatora w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii, skąd miał możliwość aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz swojej ojczyzny. Po zakończeniu wojny jego życie nie zakończyło się na osiągnięciach militarnych. W późniejszym okresie przeniósł się do Rodezji Północnej i Zambii, gdzie zaangażował się w organizowanie i przewodzenie związkom zawodowym, walcząc o prawa pracowników i poprawę warunków życia w tym regionie.
W Wielkiej Brytanii Mieczysław Rzechorzek nie tylko kontynuował swoje działania zawodowe, ale również stał się przedsiębiorcą, wnosząc wkład w rozwój lokalnej gospodarki i społeczności. Jego działalność pokazuje niezłomny duch oraz determinację, która towarzyszyła mu przez całe życie.
Mieczysław Rzechorzek zmarł 23 stycznia 2017 roku w Nottingham, pozostawiając po sobie bogaty dorobek oraz pamięć wśród tych, którzy go znali i podziwiali.
Życiorys
Pochodzenie
Franciszek Rzechorzek, ojciec Mieczysława, był prawnikiem, który w 1914 roku trafił do niewoli rosyjskiej, a następnie został zesłany do Kazachstanu, skąd udało mu się wrócić dopiero w 1922 roku. Jego matka, Maria z Markiewiczów, pełniła rolę nauczycielki. Pradziadek, Józef Rzechorzek (Rehorek), był spolonizowanym Czechem. Mieczysław spędził swoje dzieciństwo w malowniczym Przemyślu.
II wojna światowa
W momencie wybuchu II wojny światowej, będąc piętnastoletnim chłopakiem, Mieczysław 17 września 1939 roku przekroczył granicę rumuńską z zamiarem dołączenia do polskiego wojska. W celu oszustwa co do wieku, wpisał do dokumentów datę urodzenia, która była o trzy lata wcześniejsza niż w rzeczywistości. Niestety, fakt ten został ujawniony przez nauczyciela z jego szkoły w Przemyślu, który pracował w polskim konsulacie w Bukareszcie. Mieczysław, razem z rodzinami polskich oficerów, którzy organizowali się we Francji, został wysłany do Algieru, gdzie ukończył polskie liceum i uzyskał świadectwo dojrzałości w kwietniu 1943 roku.
Jako pełnoletni mężczyzna postanowił wstąpić do polskiego lotnictwa w Wielkiej Brytanii, dokąd dotarł przybywając z transportem żołnierzy Legii Cudzoziemskiej. Po krótkim czasie spędzonym w polskiej marynarce wojennej, w grudniu 1943 roku rozpoczął szkolenie dla lotników-obserwatorów w bazie polskiego lotnictwa w Blackpool, gdzie otrzymał numer służbowy RAF 706993. Ukończył następnie dalsze szkolenia w Hucknell oraz w Crouthon koło Oxfordu, biorąc udział w czternastu lotach bojowych na pokładzie bombowców. W marcu 1949 roku został zdemobilizowany z Royal Air Force i rozpoczął studia chemii tekstylnej na Uniwersytecie w Nottingham.
Okres afrykański
W 1953 roku Mieczysław postanowił wyjechać do Afryki Środkowej, gdzie rozpoczął pracę jako górnik w kopalniach miedzi w ówczesnej Rodezji Północnej, wówczas największym producencie miedzi na świecie. Po dwóch latach pracy, dzięki zaangażowaniu i determinacji, został wybrany na przedstawiciela związku zawodowego, a później awansował na wiceprzewodniczącego, a w 1961 roku nawet przewodniczącego Northern Rhodesia Mine Workers’ Union, organizującego pracowników technicznych, głównie europejskich, z ośmiu kopalni miedzi w rejonie Pasa Miedzionośnego (Copperbelt). W czasie pracy w zasiłku używał angielskiego imienia „Frank”. W trakcie urlopów podróżował do Europy, a w 1958 roku, podczas wizyty w Polsce, ożenił się z Ireną Skalską.
W 1963 roku stanął na czele najdłuższego strajku w historii górnictwa miedzi w Rodezji Północnej, który trwał aż trzy miesiące. Strajk ten miał kluczowe znaczenie dla regulacji warunków zatrudnienia wszystkich górników. W 1964 roku jego związek zawodowy zmienił nazwę na Mineworkers’ Society, co zbiegło się z ogłoszeniem 24 października 1964 roku niepodległości przez Rodezję Północną, która przekształciła się w Zambię. Nowym prezydentem został Kenneth Kaunda, który wprowadzał szeroko zakrojone reformy społeczne, wzorując się na ideologii „afrykańskiego socjalizmu”. W 1972 roku Zambia stała się państwem jednopartyjnym, a Kaunda stopniowo przejmował kontrolę nad brytyjskimi i amerykańskimi przedsiębiorstwami, w tym kopalniami miedzi, które stanowiły istotny element gospodarczy kraju.
Kryzys strajkowy
Na początku 1966 roku, nowy strajk w Mufulirze spotkał się z gwałtowną reakcją ze strony prezydenta Kaundy. 27 lutego tegoż roku, Mieczysław Rzechorzek został internowany w Mporokoso, w Prowincji Północnej Zambii, a część zbrojnych sił zambijskich postawiono w stan gotowości. Po miesiącu negocjacji, udało mu się odzyskać wolność, jednak pod naciskiem władz i rywalizującego związku zawodowego został zwolniony z pracy. To zmusiło go do podjęcia decyzji o powrocie do Wielkiej Brytanii po piętnastu latach spędzonych w Afryce. Do Anglii dotarł na początku lutego 1967 roku.
Okres angielski
Po powrocie do Wielkiej Brytanii osiedlił się w Nottingham wraz z żoną, gdzie początkowo był udziałowcem, a następnie właścicielem dużej wytwórni skórzanej. Jego przedsiębiorstwo dostarczało odzież skórzaną dla domów towarowych oraz dla pilotów RAF średniej formacji Red Arrows. W 1994 roku przeszedł na emeryturę, a jego wizyty w rodzinnym Przemyślu stały się regularne. Tam, przy współpracy z bliskimi, zajął się wydawaniem wspomnień. Po jego śmierci, urna z prochami Mieczysława Rzechorzka znalazła spoczynek w grobowcu rodzinnym na cmentarzu głównym w Przemyślu (kwatera 10, rząd 9, miejsce 7).
Przypisy
- Mieczysław Rzechorzek. cmentarzeprzemysl.pl. [dostęp 20.04.2023 r.]
- AnnaA. Krzystek AnnaA., TadeuszT. Krzystek TadeuszT., Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940–1947, PiotrP. Hodyra (red.), wyd. 3, pełny tekst, Sandomierz: Lista Krzystka, grudzień 2016 r. [dostęp 27.02.2018 r.]
- Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947 [online], www.listakrzystka.pl, 2017 r. [dostęp 31.03.2017 r.]
- Friday E.F.E. Mulenga, Crisis and successes of the labour movement in Zambia: A historical perspective, [w:] The Labour Movement in Zambia, Lusaka: Friedrich Ebert Stiftung, 2011 r. [dostęp 31.03.2017 r.]
- Copper (Miedź) [online], United States Geological Survey, s. 55, 2017 r. [dostęp 30.03.2017 r.]
- A new mining method at Mufulira, „Horizon”, 1966 r., s. 21–23 [dostęp 30.03.2017 r.] (ang.).
- Union chiefs to see Rzechorzek in restriction. Miners defy Kaunda, „Times of Zambia”, 1 (207), 01.03.1966 r. (ang.).
- Mufulira MWS branch chairman arrested in dramatic pre-dawn security police swoop – Kaunda gets tough, „Zambia News”, 2 (125), 27.02.1966 r. (ang.).
- Portrait of a town Mufulira, no longer a Cinderella, „Horizon”, 1964 r., s. 1–4 [dostęp 30.03.2017 r.] (ang.).
- MichaelM. Burawoy, Another look at the mineworker, „African Social Research”, 14, 1972 r., s. 239–287 [dostęp 31.03.2017 r.] (ang.).
- Mufulira mine dispute is over at last. Cost men £150 000, management £5 million, „The Northern News”, 12 (3795), 1963 r., s. 1 [dostęp 08.12.2017 r.] (ang.).
- Francis L.F.L. Coleman, The Northern Rhodesia Copperbelt 1899-1962, Manchester: Manchester University Press, 1971 r. [dostęp 30.03.2017 r.] (ang.).
- KenK. Henderson KenK., Mining Photographs – Northern Rhodesia, fotografie lotnicze okolic Mufuliry, 1964 r. [dostęp 30.03.2017 r.] (ang.).
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Karolina Żurowska | Wojciech Inglot | Władysław Chomiak (budowniczy) | Franciszek WoronieckiOceń: Mieczysław Rzechorzek