Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu

---

Historia

W 1561 roku, na skutek decyzji synodu prowincjonalnego, rozpoczęto proces zakładania seminariów duchownych przez biskupów w poszczególnych diecezjach. Dwa lata później, podczas XXIII sesji Soboru Trydenckiego, biskupi postanowili, że diecezje katolickie będą zobligowane do stworzenia takich instytucji. W diecezji przemyskiej był to niezbędny krok, jako że borykała się z niedoborem kapłanów. W związku z tym, w 1596 roku biskup Wawrzyniec Goślicki podjął interwencję na Sejmie Warszawskim, co doprowadziło do decyzji króla Zygmunta III Wazy o włączeniu probostwa w Lubaczowie do dóbr biskupich w Przemyślu. Biskup planował wykorzystać dochody z tego probostwa na utworzenie i utrzymanie seminarium.

W historii nie brakowało biskupów, którzy podejmowali się tej odpowiedzialnej misji. Jednakże, ze względu na krótką kadencję, biskupi tacy jak Stanisław Sieciński, Jan Wężyk czy Achacy Grochowski nie zdołali zrealizować planów. Dopiero bp Stanisław Sarnowski poczynił poważne kroki w celu założenia tej instytucji, jednak został przeniesiony do Włocławka. To właśnie bp Jan Stanisław Zbąski doprowadził do formalnej erekcji seminarium, wynajmując księży misjonarzy Wincentego a Paulo do realizacji zadań edukacyjnych. W wyniku tego, probostwo samborskie zostało przeznaczone na uposażenie kierowników seminarium.

Decyzję o inkorporacji probostwa samborskiego do seminariów podjęto w 1685 roku, co oznaczało, że prefekt seminarium jednocześnie pełnił funkcję prepozyta samborskiego. Biskup przedstawił projekt erekcji seminarium, który został zatwierdzony przez kapitułę katedralną 26 czerwca 1684 roku. Pierwszymi prepozytami i prefektami instytucji zostali ks. Jan de Malet Fondelin oraz ks. Jan Antoni Fabri, których działalność miała na celu organizację seminarium. 6 lutego 1687 roku, na mocy decyzji biskupa, seminarium uzyskało status instytucji edukacyjnej.

Nie minęło wiele czasu, a już w 1688 roku, powstał nowy, piętrowy budynek seminaryjny, symbolizujący rozwój instytucji. 4 maja 1689 roku biskup Jan Dębski wmurował kamień węgielny pod budowę kaplicy seminaryjnej pw. św. Karola Boromeusza, którą poświęcono w 1696 roku. W kolejnych latach, pod nadzorem bp Aleksandra Antoniego Fredry, wybudowano drugie piętro, a prace nad całkowitym wykończeniem budynku zakończyły się w 1759 roku.

W 1744 roku bp Wacław Hieronim Sierakowski wprowadził zmiany w systemie edukacji duchownej, nakazując 2-letni program nauczania. W 1760 roku powstało drugie seminarium w Brzozowie, także prowadzone przez misjonarzy. Od 1776 roku władze austriackie zaczęły regulować jakość studiów i warunki przyjmowania na święcenia, dążąc do podniesienia standardów edukacyjnych. Niestety, w 1782 roku ministerstwo austriackie zlikwidowało diecezjalne seminaria w Przemyślu, Brzozowie i Zamościu, wprowadzając w ich miejsce Seminarium Generalne we Lwowie z wymaganiami dotyczącymi ukończenia studiów humanistycznych i filozoficznych.

Moment reformacyjny przyszedł 20 maja 1790 roku, gdy cesarz Leopold II zezwolił na otwarcie seminariów diecezjalnych, lecz alumni z Przemyśla korzystali z lwowskiego seminarium aż do 1819 roku. Dzięki staraniom bp Antoniego Gołaszewskiego, po uzupełnieniu kadry profesorskiej, 4 listopada 1819 roku udało się otworzyć 2-letnie Studium Filozoficzne, a 25 listopada otwarto również 4-letnie Studium Teologiczne. Przemiany reformacyjne miały miejsce również w 1850 roku, kiedy uchylono ustawy Józefińskie; a po konkordacie z 1855 roku, seminaria poddano całkowicie władzy biskupów.

Remont i przebudowa budynku rozpoczęły się w 1843 roku i zakończyły w 1846 roku. W następnych latach, między 1897 a 1899 rokiem, dzięki funduszom religijnym, dobudowano trzy nowe skrzydła, a w latach 1909–1911 wszelkie prace budowlane były dalej kontynuowane z dotacji Ministerstwa Skarbu. Niestety, podczas I wojny światowej seminarium zostało zamknięte i przemienione w szpital wojskowy, co doprowadziło do jego dewastacji.

W czasie II wojny światowej bp Franciszek Barda przeniósł seminarium do willi „Anatolówka” w Brzozowie, skąd powróciło do Przemyśla w 1946 roku. Wobec zwiększonej liczby powołań duchowych, rozpoczęto budowę nowego gmachu dydaktycznego w 1984 roku, który to został poświęcony 300-leciu istnienia seminarium przez bp Ignacego Tokarczuka w 1988 roku.

Rektorzy

Rektorzy seminarium w Przemyślu mają bogatą i ciekawą historię. Poniżej przedstawiamy listę osób, które przez lata pełniły tę zaszczytną funkcję:

• 1686–1687. ks. Jan Antoni Fabri,
• 1687–1692. ks. Franciszek Delpacy,
• 1692. ks. Jan Paweł Grylewicz,
• 1692–1694. ks. Krzysztof Anut,
• 1694–1699. ks. Jan Franciszek Treter,
• 1699–1707. ks. Szymon Zakrzewicz,
• 1707–1710. ks. Bartłomiej Słupczyński,
• 1710–1718. ks. Michał Maciej Walther,
• 1718–1728. ks. Kazimierz Kochanowski,
• 1728–1731. ks. Maciej Tadeusz Olszyński,
• 1731–1744. ks. Kazimierz Kochanowski,
• 1744. ks. Jan Stanisław Józef Więckowski,
• 1744–1747. ks. Jakub Cymmerman vel Zimmerman,
• 1747–1750. ks. Kichał Kuhn,
• 1750–1761. ks. Jakub Cymmerman vel Zimmerman,
• 1761–1769. ks. Daniel Bogdanowicz,
• 1769–1777. ks. Jan Galiński,
• 1777– ?. ks. Jan Stanisław Błoniszewski,
• ?–1783. ks. Franciszek Borucki,
• 1819–1835. ks. Franciszek Fajgiel,
• 1835–1840. ks. Stanisław Czajkowski,
• 1840– ?. ks. Andrzej Tomiczek,
• ? – ?. ks. Michał Kirchenberger,
• ? –1860. ks. Franciszek Ksawery Pawłowski,
• 1860–1895. ks. Marcin Skwierczyński,
• 1895–1923. ks. inf. Teofil Łękawski,
• 1923–1924. ks. dr Józef Stachyrak,
• 1924–1928. ks. dr prof. Stefan Momidłowski,
• 1928–1934. ks. dr Jan Balicki (błogosławiony),
• 1934–1944. ks. dr Jan Grochowski,
• 1944–1953. ks. inf. dr Michał Jastrzębski,
• 1953–1957. ks. dr Stanisław Jakiel (p.o.),
• 1957–1972. ks. inf. dr Michał Jastrzębski,
• 1972–1976. ks. dr hab. Stanisław Potocki,
• 1976–1986. ks. bp dr Stefan Moskwa,
• 1986–1991. ks. inf. dr Stanisław Zygarowicz,
• 1991–1996. ks. dr hab. Stanisław Haręzga,
• 1996–2001. ks. dr Adam Szal,
• 2001–2007. ks. dr Marian Rojek,
• 2007–2017. ks. prof. dr hab. Dariusz Dziadosz,
• 2017– nadal ks. dr Konrad Dyrda.

Warto również zaznaczyć, że obok Przemyśla, przez pewien okres funkcjonowało seminarium w Brzozowie, gdzie rektorzy pełnili swoje obowiązki w latach:

• 1763–1769. ks. Jakub Gierkowicz,
• 1769–1774. ks. Daniel Bogdanowicz,
• 1774– ?. ks. Antoni Staniszewski,
• 1777?–1780. ks. Michał Domaradzki,
• 1780–1783. ks. Wawrzyniec Krzemkowski.

Władze seminarium

W skład władzy Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu wchodzą następujące osoby, które pełnią kluczowe funkcje w tej instytucji:

• rektor – ks. dr Konrad Dyrda,
• dyrektor administracyjny – ks. mgr lic. Waldemar Murdzek,
• ojciec duchowny – ks. mgr lic. Łukasz Haduch,
• ojciec duchowny – ks. dr Mariusz Woźny,
• prefekt – ks. dr Maciej Dżugan,
• prefekt – ks. mgr Kamil Szpilka.

Absolwenci

Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu, znane ze swojej wzbogacającej misji edukacyjnej, ma na swoim koncie wiele znaczących osobistości, które odegrały kluczowe role w Kościele. Wielu z jego absolwentów to nie tylko kapłani, ale także święci i błogosławieni, których życie i działalność inspirują do dziś.

Wśród nich warto wymienić:

• św. Józefa Sebastiana Pelczara – biskupa, który znacząco wpłynął na życie duchowe w swoim regionie,
• bł. Jana Balickiego – prezbitera, znanego ze swojej pasji do służby i zaangażowania w życie lokalnej wspólnoty,
• bł. Bronisława Markiewicza – prezbitera, który został założycielem Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła, znanym również jako księża michalici,
• bł. Władysława Findysza – prezbitera, męczennika, który oddał życie za swoją wiarę,
• bł. Władysława Błądzińskiego – michalitę, prezbitera i męczennika, który również poświęcił się służbie Bogu,
• bł. Krystyna Gondeka – franciszkanina, prezbitera oraz męczennika, który zginął w obronie swojej wiary,
• Sługę Bożego Stanisława Kołodzieja – prezbitera i męczennika, którego życie jest świadectwem niezłomnej wiary.

Ta wyjątkowa grupa świadczy o głębokiej tradycji i misji Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, które nieprzerwanie przyczynia się do kształtowania duchownej tożsamości w regionie.

Wykładowcy

Temat, który jest przedmiotem zainteresowania, dotyczy kategorii wykładowców, którzy wykładają w Wyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu.

---

Oceń: Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu

---