Parafia św. Józefa w Przemyślu to rzymskokatolicka społeczność, która nosi imię Świętego Józefa. Od początku swojego istnienia, parafia ta znajduje się w Przemyślu, w archidiecezji przemyskiej, i należy do dekanatu Przemyśl II.
Została erygowana w 1923 roku, co oznacza, że formalnie powstała i rozpoczęła swoją działalność w tym czasie. Jej siedziba znajduje się przy ulicy św. Jana, co czyni ją dostępną dla mieszkańców okolicy.
Parafią opiekują się Salezjanie, którzy prowadzą szereg działań duszpasterskich oraz wspierają lokalną społeczność w duchowym rozwoju.
Historia
W 1893 roku, na terenie Zasania, powstał Komitet Budowy Kościoła, którego przewodniczącym został Stanisław Goliński. Działalność tego komitetu została czasowo wstrzymana w latach 1906–1910. W dniu 26 lipca 1907 roku, z inicjatywy bpa Józefa Sebastiana Pelczara, do Przemyśla dotarli Salezjanie z Oświęcimia. Z rąk biskupa otrzymali oni budynki oraz grunty, które zlokalizowane były u zbiegu ulic: św. Jana Nepomucena oraz Bpa Jakuba Glazera. Pierwszym przełożonym tej społeczności został ks. August Hlond, przyszły kardynał i Prymas Polski. Salezjanie szybko podjęli działania związane z organizacją życia zarówno zakonnego, jak i duszpasterskiego, zwracając szczególną uwagę na młodzież, która często była zaniedbana lub demoralizowana przez żołnierzy z pobliskich koszar.
W nowo utworzonej placówce na Zasaniu, pod kierownictwem inż. Józefa Wojtygi, rozpoczęto w czerwcu 1910 roku budowę „zakładu, sierocińca dla chłopców”. W październiku 1911 roku miało miejsce poświęcenie dwupiętrowego budynku „Oratorium” z kaplicą, którego dokonał bp Józef Sebastian Pelczar, w obecności Generała Zgromadzenia Salezjańskiego, ks. Pawła Albera z Włoch. Budowa kościoła rozpoczęła się 12 sierpnia 1912 roku według projektu architekta Mario Ceradiniego z Turynu, w ścisłej współpracy z architektem Stanisławem Majorskim oraz inż. Stefanem Mullerem z Krakowa.
4 maja 1913 roku bp Józef Sebastian Pelczar poświęcił kamień węgielny, jednak po wybuchu I wojny światowej, w lipcu 1914 roku, budowa została wstrzymana, a zakład wychowawczy przekształcono w szpital wojskowy. Po zakończeniu działań wojennych wznowiono prace budowlane, a dach nad nawami bocznymi został położony. W latach 1922–1923, na smukłych filarach nawy głównej, zrealizowano stylowe, gotyckie sklepienie.
Pierwszymi dyrektorami zakładu byli: ks. August Hlond SDB (od 1907 do 1909 roku), ks. Walenty Kozak SDB (1909–1919), ks. Antoni Hlond SDB (1919–1924). Z czasem kolejni dyrektorzy pełnili równocześnie funkcje proboszczów parafii. W 1916 roku powstała ogólnopolska szkoła organistowska. W dniu 18 listopada 1923 roku, kościół został poświęcony przez bpa Józefa Sebastiana Pelczara, który jednocześnie erygował nową parafię pw. św. Józefa z wydzielonego terytorium parafii Przemyśl-Katedra.
Nowa parafia obejmowała dzielnice: Zasanie, Ostrów, Kuńkowce oraz Lipowicę. Pierwszym proboszczem został dyrektor Zakładu Wychowawczego, ks. Antoni Hlond, a na wikariusza powołano ks. Rudolfa Komorka. 6 listopada 1927 roku miała miejsce konsekracja kościoła oraz ołtarza głównego, które wykonał bp Anatol Nowak, fundator tejże uroczystości.
30 maja 1945 roku, w wyniku napadu żołnierzy sowieckich, zginęli: ks. Jan Dolata SDB oraz br. Ludwik Cienciała SDB. W latach 1949–1950 zrealizowano dwa boczne ołtarze, projektu arch. Mario Ceradiniego, wykonane przez kazimierza Koczapskiego, rzeźbiarza z Przemyśla. Ponadto, w latach 1961–1962, polichromie stworzył artysta malarz prof. Stanisław Jakubczyk z Krakowa.
5 października 1963 roku, władze komunistyczne odebrały budynki szkolne, co przyczyniło się do zakończenia działalności Salezjańskiej Szkoły Organistowskiej w Przemyślu. Po odzyskaniu obiektów oraz przeprowadzeniu gruntownego remontu, od 1 września 2001 roku rozpoczęła działalność szkoła dla młodzieży imienia bł. Augusta Czartoryskiego. W 2018 roku Salezjańska Szkoła Organistowska została ponownie reaktywowana.
W dniu 8 czerwca 2023 roku, dekretem abpa Adama Szala, przy parafii ustanowiono Sanktuarium św. Józefa. Poniżej przedstawiamy listę proboszczów parafii:
- 1923–1924. ks. Antoni Hlond (Chlondowski) SDB,
- 1924–1925. ks. Michał Buloński SDB,
- 1925–1934. ks. Jan Świerc SDB,
- 1934–1945. ks. Antoni Śródka SDB,
- 1945–1950. ks. Stanisław Łukaszewski SDB,
- 1950–1957. ks. Zygmunt Kuzak SDB,
- 1957–1963. ks. Adam Cieślar SDB,
- 1963–1966. ks. Władysław Chmiel SDB,
- 1966–1972. ks. Bolesław Schneider SDB,
- 1972–1974. ks. Adam Cichoń SDB,
- 1974–1979. ks. Jerzy Grobelak SDB,
- 1979–1985. ks. Józef Sularz SDB,
- 1985–1991. ks. Tadeusz Szaniawski SDB,
- 1991–1993. ks. Józef Grzyb SDB,
- 1993–1999. ks. Tadeusz Horwat SDB,
- 1999–2005. ks. Leszek Leś SDB,
- 2005–2011. ks. Kazimierz Skałka SDB,
- 2011–2017. ks. Stanisław Mierzwa SDB,
- 2017–2023. ks. Bogdan Nowak SDB,
- 2023– nadal ks. Wiesław Wilkosz SDB.
Zasięg parafii
Parafia, do której przynależy około 6 750 wiernych, obejmuje obszar zamieszkały przez mieszkańców wielu ulic w Przemyślu. Wśród nich wyróżniają się ulice takie jak:
- Barska (numery parzyste),
- ks. Brzóski,
- Cmentarna,
- Dolińskiego (do numeru 29),
- Drzymały,
- Felicjanek,
- Biskupa Glazera (numery parzyste oraz nieparzyste od 1–37),
- Goszczyńskiego,
- Grunwaldzka (numery parzyste od 14–54 oraz nieparzyste od 13–67),
- Grzegorza,
- św. Jana,
- św. Józefa,
- Kasprowicza,
- Krasickiego,
- Kraszewskiego (bez numeru 1),
- Kremera,
- Lelewela,
- Generała Maczka,
- 3 Maja (numery nieparzyste od 13–65),
- Malczewskiego,
- Norwida,
- Noskowskiego,
- Narutowicza (numery nieparzyste 1–19 i parzyste 2–40),
- Okrzei,
- Obrońców Westerplatte,
- Piotra Skargi (numery parzyste od 14 do końca i nieparzyste od 5 do końca),
- Popielów,
- Poniatowskiego,
- Przybyszewskiego,
- Romera,
- Salezjańska,
- Skośna,
- Stojałowskiego,
- Bolesława Śmiałego,
- Światowida,
- Tokarzewskiego,
- Ujejskiego,
- Wróblewskiego,
- Wybrzeże Jana Pawła II (numery parzyste 6–32),
- Wyczółkowskiego (numery 2–4),
- Zawiszy Czarnego,
- Żeromskiego.
Wszystkie te ulice tworzą społeczność, która współtworzy życie parafialne i uczestniczy w wydarzeniach duchowych, ciesząc się wspólnotą w ramach lokalnej parafii.
Przypisy
- NorbertN. Ziętal, Kościół pw. św. Józefa w Przemyślu (Salezjanie) wyniesiony do godności sanktuarium [ZDJĘCIA] [online], nowiny24.pl [dostęp 08.06.2023 r.]
- KazimierzK. Dąbrowski, Kontynuacja idei i celów Salezjańskiej Szkoły Organistowskiej w Przemyślu w Salezjańskich szkołach muzycznych w Lutomiersku [online], Musica Ecclesiastica 13 (2018), s. 41–58.
- Waldemar WitoldW.W. Żurek, Salezjańska Szkoła Organistowska w Przemyślu 1915-1963 [online], Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 2006/86.
- Opis dekanatu na stronie archidiecezji.
- Księża proboszczowie w parafii św. Józefa w Przemyślu.
- Rocznik Archidiecezji Przemyskiej 2015 (s. 243) ISSN 1429-6314.
- Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1952 (s. 27) [dostęp 25.05.2024 r.]
- Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1958 (s. 33-34) [dostęp 25.05.2024 r.]
- Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1966 (s. 37-38) [dostęp 25.05.2024 r.]
- Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1979 (s. 149) [dostęp 25.05.2024 r.]
- Rocznik Diecezji Przemyskiej na rok 1984 (s. 292-294) [dostęp 25.05.2024 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Zbory":
Parafia św. Marii Magdaleny w Przemyślu | Parafia św. Stanisława Biskupa w Przemyślu | Parafia Miłosierdzia Bożego w Przemyślu | Parafia Ewangelicko-Metodystyczna Opatrzności Bożej w Przemyślu | Parafia wojskowa Matki Bożej Królowej Polski w Przemyślu | Parafia Matki Bożej Bolesnej w Przemyślu | Parafia św. Brata Alberta w Przemyślu | Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w Przemyślu | Parafia Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Przemyślu | Rektorat samodzielny św. Michała Archanioła w Przemyślu | Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Przemyślu | Parafia Trójcy Przenajświętszej w Przemyślu | Parafia św. Józefa Sebastiana Pelczara w Przemyślu | Parafia Matki Bożej Szkaplerznej w Ujkowicach | Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nehrybce | Rektorat Matki Bożej Różańcowej w Rożubowicach | Parafia św. Marii Magdaleny w Ostrowie | Parafia św. Jana Apostoła w Przemyślu | Parafia Świętych Benedykta, Cyryla i Metodego w Przemyślu | Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w PrzemyśluOceń: Parafia św. Józefa w Przemyślu